RECENTE ARTIKELEN:
Het wonder
- Categorie: Blog
Bij de tuin der folteringen
Het was een jaar of twintig geleden dat ik van carrière switchte. Mijn columns en filmrecensies brachten te weinig geld in het laatje, dus ik had besloten copywriter te worden. De reclame in! Daar zat immers het grote geld. Maar eigenlijk had ik als freelancer vooral behoefte aan collega’s. Een vaste baan, dat moest een warm nest zijn met schouderkloppende buddy’s, flirtende secretaressen en een vaderlijk glimlachende baas.
Dus. Open sollicitatie rondgestuurd. En jawel hoor. Binnen een week werd ik aangenomen. Bij een bureau aan een chique Amsterdamse gracht. Solliciteren, daar ben ik een kei in. Maar dan de baan zelf. Die leek in de verste verte niet op die in mijn fantasie. Het loon was karig (zelfs voor een overjarige junior copywriter), de collega’s maakten sarcastische grappen en de baas kampte met woedeaanvallen. Een kruising tussen het studentencorps en de Albert Cuyp leek het. Geen plek om onbezonnen te brainstormen.
Mijn eerste opdracht was een echte uitdaging: schrijf een pay off voor een grote, internationaal opererende drukkerij. Ik kreeg een zolderkamertje tot mijn beschikking, met uitzicht op een veel te goed onderhouden achtertuin. Binnen vijf minuten had ik de pay off op papier staan: ‘For lasting impressions.’ Geniaal! vond ik zelf. Voldaan leunde ik achterover in mijn bureaustoel. Reclame moet een beetje filosofisch van toon zijn, bedacht ik me, starend naar de strak aangeharkte begonia’s. Poëtisch zelfs.
Het probleem met copywriting is dat je met meerdere voorstellen moet aankomen, zodat de opdrachtgever niet de indruk krijgt dat hij duizenden guldens betaald heeft voor 5 minuutjes werk. Dus ik kauwen op alternatieven. Maar creatief zijn op commando, da’s als seks met een dubbelloops tegen je slaap gedrukt. Uren en uren heb ik uit het raam getuurd, dromend van een baan met schouderklopjes, biddend om een wonder.
Dat kwam na iets van 18 maanden. Sinds mijn komst was de klantenkring danig geslonken, het bureau dreigde om te vallen - alsof ik bij mijn aantreden het noodlot had meegebracht. Last in, first out. Ik werd ontslagen. God, wat voelde dat goed. Alsof ik bevrijd werd uit de ambassade in Teheran.
Het baantje zou mijn laatste functie in de reclame worden. Maar de copywriter in mij was ontwaakt. In mijn fantasie won ik het ene Lampje na het andere. Dagdromen, daar ben ik een kei in.
De afgelopen twintig jaar ben ik geen enkele reclame-uiting tegengekomen die ook maar in de buurt kwam van mijn geniale ‘For lasting impressions’. Tot ik van de zomer op dit bord stuitte. ‘Bel voor een wonder’ leest het. Het betreft een tentoonstelling over wonderen in het Catharijne Convent. Hoe poëtisch! bedacht ik me. Vast opgetekend door een copywriter die veel uit zolderramen heeft gestaard. Ik heb het nummer onder een sneltoets gezet.
Onder de sneltoets
'De Jules Deelder van het proza' - recensie door Daan Lameijer
- Categorie: Keukendrinkers
Volgens Literair Nederland
Klik hier voor de recensie van Daan Lameijer op website Literair Nederland.
Of klik op de screendumps om ze leesbaar te maken:
" <alt="recensie keukendrinkers door Daan-Lameijer"/>
02
" <alt="recensie keukendrinkers door Daan-Lameijer"/>
" <alt="recensie keukendrinkers door Daan-Lameijer"/>Interview door literatuurrecensent Alek Dabrowski
- Categorie: Keukendrinkers
Fluisteren!
Literatuurrecensent Alek Dabrowski interviewde mij over Keukendrinkers. Datum: 30 juli 2020. Plaats delict: de Openbare Bibliotheek van Rotterdam. Duur: 33 min.
Luister hier:
Interview bij RTV Rijnmond op 27/06/2020 duur: 10 min.
- Categorie: Keukendrinkers
Interview door Chris Vemer in de rubriek Lekker lezen op RTV Rijnmond op 27/06/2020
Ik heb het vraaggesprek op maat gesneden. Duur: 10 minuten.
Recensie door Alek Dabrowski van Radio Rijnmond
- Categorie: Keukendrinkers
Aleks inleiding op Facebook:
Rein Hannik schreef met Keukendrinkers een prachtige Rotterdamse roman met in de hoofdrol de Zeroër Rinus. Hij rolt van het ene baantje in het andere. Soms vraagt hij zich af wat hij het liefste doet, indommelen op een bankje bijvoorbeeld. “Maar mensen van mijn leeftijd horen dat helemaal niet te wensen. Die behoren het leven met gulzige teugen op te willen drinken. Die moeten de ene na de andere dag willen plukken. Die moeten GENIETEN GODVERDOMME.”
Aleks inleiding op zijn blog:
Rein Hannik schreef een paar jaar geleden het mooie en opmerkelijke Coef, een autobiografisch boek waarin hij het dramatische leven van zijn gekke moeder beschrijft. In Keukendrinkers speelt deze moeder op de achtergrond een rol. De hoofdrol is weggelegd voor Rinus. Hij komt net van school en heeft het ouderlijk huis en zijn alcoholische vader, die huisarts is, verlaten. Hij woont op een kamertje aan de Mathenesserdijk, met uitzicht op de Mathenesserbrug. Het is 1979.
Lees verder onder deze screendump van Aleks blog, of klik op de screendump om naar Aleks blog te gaan.
Rinus heeft geen doel in het leven. Hij heeft geen interesse in een studie, vrienden en familie ontwijkt hij en het liefst denkt hij in zijn eentje allerlei wilde theorieën uit. Om toch de huur van zijn peeskamertje te kunnen betalen zoekt hij een baantje via een uitzendbureau. Hij wil een Zero Profile Career ontwikkeling, dus zoekt hij werk waarbij hij zijn verstand op nul kan zetten om zich geheel te kunnen wijden aan het eigen denkproces. Hij noemt zich een Zeroër
Het uitzendbureau regelt voor hem werk. De dames achter de balie denken met hem mee en proberen zijn speciale wensen te vervullen. Rinus komt terecht in een broodfabriek, bij een houtzagerij en hij werkt als postbode. Hij komt in conflict met collega’s, wordt gek van het werk of laat als postbode alle post nat regenen. Sowieso is het altijd slecht weer als Rinus zich buiten de deur waagt.
Nergens vindt hij de zero-gesteldheid waar hij naar zoekt. Zelfs op een saai kantoor, waar hij slechts hoeft te kopiëren en te frankeren wordt hij ontslagen. Een uitdaging is de rol van bijrijder op een vrachtwagen. De chauffeur zegt geen stom woord tegen hem; hij negeert Rinus volkomen. Met smaak en humor beschrijft Hannik het vreten in vrachtwagencafés, de agressie van de chauffeur en de bedompte sfeer in de cabine.
Telkens keert Rinus terug naar het uitzendbureau. Hij krijgt meer en meer contact met Elise, het stille meisje achter de balie. Zij wandelen samen langs de kade. Bij haar kan hij zijn verhaal kwijt over zijn zero-leefstijl. Zij begrijpt hem maar al te goed. De dialogen tussen Elise en Rinus zijn erg sterk. Hij legt haar het principe van de keukendrinker uit. “Een keukendrinker is zo’n type dat op huiskamerfeestjes altijd naar de keuken vlucht. Zogenaamd om de drank binnen handbereik te hebben, maar eigenlijk omdat ie verlegen is, of gewoon als de dood voor de small talk in de huiskamer.” Zij reageert enthousiast en ziet zichzelf ook als een keukendrinker, zo eentje die een dure fles van de gastheer kaapt om hem in de keuken soldaat te maken. “Dat is de euforisch keukendrinker. Een veelgezochte ondersoort.”
Wanneer Rinus zich niet misplaatst voelt op de werkvloer zit hij in zijn kamertje met boven hem een zendamateur, onder hem een ruziënd stel en met een muizenkolonie in de keuken. In zijn vrije tijd bezoekt hij jazz- en punkcafés. Altijd zit hij alleen aan de bar te drinken. Hij probeert aandacht van het barpersoneel te trekken, maar vaak wordt hij genegeerd. Het samenklitten in zo’n café heeft niets te maken met een zero-leefstijl. Alleen de dj met zonnebril op en met zijn rug naar het publiek toe komt in de buurt.
Grappig is dat Hannik allerlei muziek en gewoonten uit 1979 voorbij laat komen. Er klinkt muziek van de meidengroep Luv en uit de musical Grease. Zendamateurs en bakkies waren toen in de mode. Uiteraard moet Rinus er niks van weten. Een van de weinige dromen die hij heeft is om ooit een Harley te kopen. Voorlopig rijdt hij nog op een Honda. Mooi is dat Rotterdam nadrukkelijk in beeld komt in het verhaal. De buurt rond het Mathenesserplein beschrijft hij vanuit zijn kamertje en de omgeving langs de Maas komt veelvuldig voorbij. Wanneer Rinus gaat drinken rijdt hij opvallend vaak naar Zuid, waar alles nog een tandje troostelozer lijkt.
Soms vraagt hij zich af wat hij het liefste doet, indommelen op een bankje bijvoorbeeld. “Maar mensen van mijn leeftijd horen dat helemaal niet te wensen. Die behoren het leven met gulzige teugen op te willen drinken. Die moeten de ene na de andere dag willen plukken. Die moeten GENIETEN GODVERDOMME.”
Het drama en de humor in de belevenissen van Rinus liggen dicht bij elkaar. Er lijkt niet zoveel te gebeuren. Hij heeft een baantje, komt mensen tegen die hem verafschuwen en waartegen hij zich verzet op geheel eigen wijze. Dan stopt het werk door ontslag of omdat de walging hem bij de keel grijpt. Het werk botst met zijn streven naar de zero. Maar in het volgende hoofdstuk staat Rinus alweer bij het uitzendbureau want de huur moet betaald worden.
Ondanks deze uiterlijke eentonigheid is de opbouw van het boek net als bij Coef goed doordacht. Er zit een bewuste lijn in van een man van 12 ambachten en 13 ongelukken. Ieder baantje lijkt een herhaling van zetten, maar op de achtergrond gebeurt er meer. Aan de ene kant komt hij steeds nader tot Elise. Aan de andere kant valt er steeds iets weg uit zijn leven, zoals het contact met zijn vader, zijn moeder die in coma ligt of zijn motor. Hij verliest ook de lust om anoniem aan de bar van een jazzcafé te zitten. Hij bezoekt daarna zelfs een disco.
Je vraagt je meer en meer af of hij zijn idealen als Zeroër zal behouden. Of zal Rinus uiteindelijk bezwijken en kiezen voor een burgerbestaan. Hannik weet de spanning er lang in te houden. De kracht van het boek zit niet zozeer in deze ontknoping, maar vooral in de beschrijving van het leven van Rinus. Rein Hannik doet dit met veel humor, met scherpe dialogen en met gevoel voor tragiek. Keukendrinkers is een ander boek dan Coef, maar de stijl van Hannik is herkenbaar en even aantrekkelijk.
Alek Dabrowski
Presentatiefilm Keukendrinkers
- Categorie: Keukendrinkers
duur: 4 min.
Half mei 2020 is bij Uitgeverij IJzer Keukendrinkers van mijn hand verschenen. Als gevolg van verordeningen rond de corona zit een live presentatie er niet in. Daarom een filmpje vanuit mijn keuken. Past helemaal bij de roman!
Keukendrinkers speelt zich meer dan veertig jaar geleden af, maar doordat het hoofdpersonage zo’n afstand voelt tot zijn medemens, doet zijn wereld sterk denken aan de anderhalvemetersamenleving. Ook de toenmalige actualiteit roept echo's op aan het heden.
Het geluid is vrij zacht, dus draai het volme maar wat omhoog!
Roman Keukendrinkers nu te koop!
- Categorie: Keukendrinkers
Bij uitgeverij IJzer
Klik op het plaatje om het te vergroten. Dan wordt de flaptekst leesbaar.
Klik hier om Keukendrinkers te kopen bij IJzer
Omslag Keukendrinkers
Cultuurbarbarij
- Categorie: Blog
In het museum
Het zijn grimmige tijden. Rouwadvertenties vullen de kranten. Crematoria draaien overuren. Ook de schier onverwoestbare Gerard du Prie is ons ontvallen. Du Prie was zo’n powerlifter met bierbuik en Nico Haak-snor. In 1979 deed ie mee aan de Sterkste Man van Nederland wedstrijd. En hoe. Ieder onderdeel wist ie te domineren Slechts één ronde eindigde hij als laatste: telefoonboeken scheuren. Niet één kreeg ie doormidden. Toegegeven: telefoonboeken in die tijd waren erg dik omdat iedereen erin stond. Maar Gerards tegenstanders scheurden erop los. En al werd ie uitgeroepen tot Sterkste Man, het leek alsof er iets in hem geknapt was.
Ik moest aan Gerard denken toen ik een filmpje van de NOS bekeek, pre-corona. Het ging over een tentoonstelling in een boekenmuseum. Normaal gesproken kun je hier stoffige lapjes perkament bezichtigen, maar om wat publiciteit te genereren werd er specifieke lectuur voor het voetlicht gebracht: het foute boek.
Van de Bijbel tot de Koran, van Mein Kampf tot het Rode Boekje en zelfs Darwins werk, alles was uit de kast gehaald. ‘Boeken die door sommigen als goed beschouwd worden en door anderen als fout,’ verduidelijkt de NOS-verslaggever. Hij heeft een bierbuik en Nico Haak-snor. ‘Dat is het leuke van de tentoonstelling, dat je daar hier je eigen gedachten over kan vormen.’
Al gauw blijkt dat we die eigen gedachten met een korreltje zout moeten nemen. De journalist vindt niet alleen alle tentoongestelde boeken fout, hij vindt ook nog eens dat wíj dat moeten vinden. ‘Zo doen we dat tegenwoordig toch niet meer,’ verzucht hij bij Kuifje in Afrika en Sjors & Sjimmie. Ook vergeelde pornoboekjes zijn volgens hem taboe sinds MeToo. Zelfs de Bouquetreeks moet eraan geloven. ‘Het gaat over de relatie tussen seks en geweld, en seks en macht, in een tijd dat dat nog heel gewoon was.’ En de vaderlandse literatuur? Hartstikke fout. ‘Turks Fruit is op sommige punten heel vrouwonvriendelijk.’ De verslaggever kijkt ons streng aan in de camera. ‘Je kunt er lacherig over doen, maar het gaat om racisme en seksisme. Wat vroeger goed was, is nu fout.’
Zo fout dat het museum haar bezoekers in de gelegenheid stelde om foute pagina’s uit de foute boeken te scheuren en deze op een wall of shame te prikken. Een soort kruising tussen een boekverbranding en een schandpaal. De journalist verzaakt dit laatste te melden, wellicht omdat het museum huiverig is voor een buslading activisten die een heilig boek komt verscheuren.
Voorouders veroordelen om je eigen verlichting te etaleren, het is niet chic. Maar de tentoonstelling is vooral een gemiste kans. Waar hij over had moeten gaan is waarom boeken door de jaren heen als fout bevonden worden. Zodat duidelijk wordt hoe relatief ons oordeel is. En we beseffen dat onze huidige correcte overtuigingen over veertig jaar net zo hard veroordeeld zullen worden door onze nakomelingen. Juist in een museum verwacht je een relativerende kijk op tijdsgeest. Ook op de huidige.
Dan Gerard du Prie in 1979. Boze tongen beweren dat hij de techniek ontbeerde om de telefoonboeken doorgescheurd te krijgen. Misschien lag het subtieler. Misschien kon Gerard het gewoon niet over zijn hart verkrijgen om als een barbaar boeken te vernietigen. Zeker het telefoonboek, waar we toch ooit allemaal in stonden. Toen we nog allemaal fout waren.
Gerard op zoek naar 112
De nies
- Categorie: Blog
Van de havermoutman
Aanvankelijk dacht ik dat ik voor deze tijden in de wieg gelegd was. Hamsteren, jezelf opsluiten en naar de wereld gluren – het is mijn tweede natuur. Ik was er dan ook vroeg bij met deze crisis. Nog voordat het grauw zich in zijn carnavalstenue had gehesen, sloeg deze jongen al pakken sojamelk en havermout in. Want pap, dat blijft járen goed. En eet gezellig weg, terwijl je je ergert aan YouTubejes van feestbeesten die schijt hebben aan de anderhalvemetersamenleving.
Maar eens in de zoveel weken moet ik nieuwe pap inslaan. Dus vanochtend stond ik om 08:03 voor de Aldi. Da’s voor mij een heel normale tijd, want ook pre-corona meed ik de massa. Maar anders dan voorheen was het er al om 08:05 druk. Daarbij winkelden de klanten alsof ze een soort Rein waren geworden: gehaast, argwanend en doelgericht op jacht naar wc-rollen. De caissières zaten achter plexiglas uit de Bijlmerbajes. De radio klonk als de liftmuziek van de Towering Inferno. Mijn Aldi was de Aldi niet meer.
Er was nog een reden waarom ik me niet op mijn gemak voelde: ik was weer eens verkouden. Dan mag je eigenlijk de straat niet op, volgens het RIVM. Maar straks is mijn pap op. En de Aldi is te goedkoop voor een bezorgerservice. Nood breekt wet.
Terwijl ik me met mijn loopneus en volle kar richting kassa haastte, voelde ik hem opkomen. De nies. Halverwege de afdeling Houdbaar kon ik hem niet langer inhouden. Mijn neus ontplofte, nog voordat ik mijn elleboog gereed had. Een ware snotexplosie was het – mijn coronabacillen waren airborne tot aan de wc-rollen. Zo’n nies waar je 400 euro boete voor krijgt van het RIVM.
De winkelwagentjes in de super kwamen abrupt tot een halt. De muzak viel stil. De kassa hield op met rinkelen. Het grauw nam me met afgrijzen op. Ik deed alsof mijn neus bloedde en legde mijn boodschappen op de band. De caissière, die anders altijd vriendelijk naar me glimlacht, pakte mijn pap op alsof het een volle condoom was. Ik was de eerste persona non grata van de Aldi geworden.
Nu zit ik weer thuis. Maar de crisis is niet meer wat ie geweest is. De quarantaine voelt als een huisarrest. De pap smaakt naar gevangeniskost. En ik verlang naar de tijd dat ik nog een feestbeest was. Als ik nu op YouTube kijk, is dat om te checken of er iemand al een filmpje van mijn nies online heeft gezet. Eenzaam viraal gaan, het is mijn tweede natuur.
Turend door de ramen die na zestien jaar wel weer eens gelapt mogen worden
De schaduw
- Categorie: Blog
Van het zelfmedelijden
‘Van de maan af gezien zijn we allen even groot’. Aan deze quote van Multatuli moest ik denken toen ik vanmorgen vroeg in alle stilte een wandeling maakte. De slagschaduw die mijn persoon over het asfalt wierp deed me beseffen waarom de spreuk zo poëtisch is; Multatuli’s gebruikt niet voor niets ‘groot’ in plaats van ‘klein’.
Een troost in deze tijden waarin een microscopisch klein kwaad de mens nietig doet voelen. Zelden zijn we zo weerloos geweest. Zo kwetsbaar. Zo eenzaam. En al geef ik dat niet graag toe, ook een schrijfsoldaat als ik gaat eronder gebukt. Vooral onder die sociale afstand – nota bene dezelfde afstand die ik mezelf het afgelopen decennium heb opgelegd om boeken te kunnen schrijven. Nu die me wordt opgedrongen heb ik het er moeilijk mee. Verleidt ie me tot zelfmedelijden. En dat is misschien wel de lelijkste emotie denkbaar.
Ter medicatie bekijk ik dagelijks vlogs van het front. Niet van politici of virologen, maar van artsen en verpleegkundigen. In Italië, Spanje, Groot-Brittannië, de VS en derdewereldlanden. Brandhaarden waar zorgsoldaten onomwonden vertellen over het slagveld der IC. Zij hebben geen tijd voor zelfmedelijden, geen ruimte voor ego. Ze werken zich – steeds vaker letterlijk – dood (alleen al in Italië zijn inmiddels 54 artsen in het harnas gestorven). Vanaf de maan lijken we misschien alleneven groot, maar ik kan niet in hun schaduw staan.
Ik rond deze blog af met een link naar een vlog van een Britse arts die inmiddels zelf cornoa heeft opgelopen. Een grimmig verhaal, gespeend van het sentiment en de relativering waarmee wij onze zorgen sussen als we de benen strekken voor een wandeling in de morgenstond van deze schitterende lentedag.
Duur: 5 minuten. https://www.youtube.com/watch?v=0ts8X3HDtPE
Van de maan af gezien zijn we allen even groot
De krant gehaald
- Categorie: Blog
Nu de dood weer een zichtbare plek in onze maatschappij heeft veroverd, leek het me gepast wat verlichting te bieden met deze anekdote over een overleden vriend. De blog is een paar maanden op de plank blijven liggen omdat ik het te druk had met mijn boek.
Hij was zo’n vriend die de gewoonte had om aan te bellen als je net het bovenste knoopje van je vriendin had losgemaakt, of als je net op de toiletbril had plaatsgenomen voor een grote boodschap. Een onfeilbare timing voor het verkeerde moment had ie. Toch was P. een onmisbare vriend. Vanwege zijn vasthoudendheid. Als hij vermoedde dat ik thuis was en mijn snor weer eens drukte achter mijn toetsenbord, monomaan typend aan een meesterwerk, belde hij net zo lang aan tot ik opendeed. Om me uit te nodigen voor een wandeling langs het kanaal. P. kende zijn pappenheimer.
P. is nu meer dan tien jaar dood. Bij trouwe lezers gaat er wellicht een (aanhoudend) belletje rinkelen, omdat ik een blog of twee aan hem gewijd heb. P. was die vriend wiens donorhart werd afgestoten, een jaar na transplantatie. Dat ik hem nogmaals reanimeer komt omdat ie de krant heeft gehaald. Postuum. Zoals alleen hij dat kan.
We gaan terug naar 2002, jaren vóór de transplantatie. S., een wederzijdse vriend, gaat bij P. langs omdat deze jarig is. S. heeft een cadeau meegenomen, uit eigen kast geplukt, een boek waar ie zelf niet doorheen kan komen. Er wordt niet opengedaan. Ook niet als S., geheel in P.’s traditie, driemaal lang, doordringend en aanhoudend op de bel heeft gedrukt. Nou gebeurt dat wel vaker, dat P. de dag verslaapt vanwege zijn opgerekte hart. Dus S. schrijft een boodschap in het boek en keilt het cadeau door de brievenbus.
Fast forward naar de zeroties. Inmiddels is P. overleden. Hij heeft een dochter en een weduwe achtergelaten. Die weduwe stuit, bij het opruimen van zijn spullen, op dat boek van S. Omdat zij er ook niet doorheen kan komen, schenkt ze het aan de Kringloop. Waar het door een Volkskrantlezer op de kop wordt getikt. Die is zo gecharmeerd van S.’s boodschap dat hij het boek opstuurt naar de krant. ‘We komen nooit van hem af,’ zingt het even later rond in P.’s vriendenkring, met deze screemdump als bewijs.
Ik maak graag grapjes over P. Da’s mijn manier om iets anders te zeggen. Wie die omweg niet hoeft te maken is zijn dochter. Ik heb van haar moeder vernomen dat ze eens over haar vader zou willen praten. Met mij, omdat ik hem goed gekend heb. Dat vind ik een mooi idee. Niet alleen omdat ik het stilletjes verwacht heb. Maar ook omdat ze een bijzondere meid is. Eigengereid, koppig. Precies haar pa. Dus als er straks bij mij aangebeld wordt – lang, doordringend en aanhoudend, dan weet dat ik mijn meesterwerk even moet laten voor wat het is. Om de veters te strekken voor een wandeling down memory lane.
Als je meer over P. wilt lezen, ga dan naar deze blog.
P. herrijst in de Volkskrant
Apocalyptische anti-climax
- Categorie: Blog
Nondeju!
Wil ik na jaren van eenzaam typen en onderliggend lijden eindelijk uit mijn bunker kruipen omdat mijn roman af is, blijkt buiten de pleuris uitgebroken!
Voor de enkele lezer die de rampspoed overleeft en dan zin heeft in een dystopische sfeerschets: het boek ligt in de schappen zodra de drukker uit quarantaine komt. Tegen die tijd zet ik het werkelijke omslag online (plaatje bij dit bericht is gejat van film). Een presentatie zit er niet in - tenzij ik meer dan 100 man weet op te trommelen natuurlijk.
Take care allemaal!
*snuit neus in oksel*
Het Einde der Tijden. Eindelijk!
De blinde impressionist
- Categorie: Blog
En zijn manuscripten
Op de valreep een teken van leven. Ik had deze kaart nog liggen, vandaar. Da’s het mooie aan die dingen: je kunt ze ieder jaar met een kleine correctie opnieuw versturen. Net als manuscripten.
Zoals sommigen van jullie weten ben ik de afgelopen maanden offline geweest om mijn roman af te ronden. Met inmiddels drie versies is het een zware bevalling. Dat komt doordat er geen sprake is van een dwingende plot, zoals bij Coef het geval was. Maar ook doordat ik lange tijd niet precies wist waar het boek over gaat.
Wat ik wél wist, was dat het een sfeerschets van Rotterdam in 1979 moest worden. Opgebouwd uit fragmenten, als een caleidoscopische impressie. Ik vertrouwde er blind op dat de flarden uiteindelijk een geheel zouden vormen. Toch moest ik in de slotfase tot bloedens toe schaven en schrappen om het mozaïek zichtbaar te krijgen. Een ‘creatief avontuur’ heet dat met een trendy eufemisme.
Feedback van de uitgever en dat van een proeflezer hebben me geholpen. Soms spraken hun bevindingen elkaar echter tegen. Gaandeweg besefte ik dat je het niet iedereen naar de zin kunt maken. Dat je als schrijver verantwoording moet nemen voor je werk. Een kwestie van volwassen worden. Net zoals mijn held dat moet, in het coming of age verhaal dat het geworden is.
Rest de vraag of het resultaat er wezen mag. Dat moet de uitgever bepalen. De laatste versie ligt ter beoordeling op zijn bureau. Mocht de roman gepubliceerd worden, dan ligt ie voorjaar 2020 in de schappen van IJzer. Duimen jullie voor me?
Ooit hoop ik met een glimlach terug te kijken op het ontstaansproces. Want zo’n intuïtieve werkwijze – noem het gerust een vrije val – heeft ook een louterend effect. Juist omdat ie hachelijk is. Maar nu ga ik eerst een fles zoete witte wijn van de Aldi soldaat maken. Om de nekspieren los te krijgen.
In het nieuwe jaar zullen er weer blogs van mijn hand verschijnen. Wellicht ook filmrecensies. Zolang het maar short copy is. Heerlijk, 400 woordjes met instant reacties in plaats van een oneindig aantal pagina’s in een digitaal vacuüm.
Om de held uit mijn roman te citeren: ‘Enveloppen stempelen. Duizend stuks. Tienduizend. Een miljard. Maakt niet uit hoeveel. In de Zero is kwantiteit een constante, zoiets als het aantal indianen in een John Wayne-film. Er is altijd oneindig veel neer te schieten, nooit is iets af.’
ondertitel
Ja, ik leef nog
- Categorie: Blog
In het oog van de storm
Een eerwraak die ontspoord is in een terroristische aanslag? We gaan niet speculeren. Wel vreemd om dit mee te maken in de buurt van je eigen flatje, zo’n dreigingsniveau 5. Politie te water en in de lucht, loeiende sirenes die door de straten scheuren. En een foon vol appjes van bezorgde vrienden. Pijnlijk genoeg word ik juist rustig van dit soort sferen. Misschien omdat ik ervoor ben opgevoed. Maar mijn dagelijkse wandeling voelde toch heel anders met die drone in de lucht, die werkelijk iedere voetstap van me leek te volgen. Alsof er opeens gehandhaafd werd in de wijk.
Een veilig gevoel
Het gras van de buren
- Categorie: Blog
Is altijd geler
Aan de overzijde van het kanaal, tegenover mijn afbraakflat, wordt een tweeverdienerswijk gebouwd. Duurzame woningen met laadpalen, een parkje en stromend water voor de deur. De droom voor ieder gezin! Als ik er langs loop tijdens mijn zondagse wandeling kan ik een schamper lachje niet onderdrukken. Want ik kijk toch een beetje neer op al dat burgergeluk. Dan vind ik mezelf opeens een heel speciaal iemand, met dat schrijftalent van me. En keer ik zelfvoldaan huiswaarts.
Wat mijn toekomstige overburen niet weten is dat ik een telescoop ga aanschaffen. Ter inspiratie. Om te kijken hoe moeder de vrouw vreemdgaat met de buurman. Hoe de dochter verslaafd raakt aan selfies maken onder de douche. Hoe de zoon zijn geheugen wegblowt. En hoe vader pornosites met Thaise transjes bekijkt. Kortom, hoe er barsten ontstaan in het vernis der normaliteit. Levert me vast een paar mooie blogs op.
Wat ik niet weet is dat het gezin ook een telescoop gaat aanschaffen. Ter vermaak. Want zij hebben gehoord dat er aan de overkant een zonderling woont. Zo’n schrijver die iedere dag idioot vroeg opstaat omdat ie ’s middags een writer’s blok heeft. Die te weinig onder de mensen komt omdat ie voortdurend moet schrijven van zichzelf. Die denkt dat heel veel ijsberen ook heel veel inspiratie oplevert. Die voortdurend YouTubejes zit te bekijken omdat ie nooit zin heeft om te schrijven. Kortom, zo’n getormenteerd kunstenaar die beter een burgermansbestaan had kunnen leiden. Levert vast vermakelijke beelden op.
Wat niemand mag weten is dat ik op zondag best wel eens bij mijn overburen zou willen aankloppen. Gewoon, om een bakkie te doen. Even bij te kletsen. We kennen elkaar immers als geen ander! Maar grote kans dat ik dan niemand thuis tref. Omdat het gezin net een wandeling maakt aan de overkant van het kanaal. Als ze daar zo langs de afbraakflats lopen kunnen ze een schamper lachje niet onderdrukken. Want ze kijken toch een beetje neer op al die troosteloosheid. Opeens voelen ze zich een hecht gezinnetje. En keren ze zelfvoldaan huiswaarts.
Een pot duurzaam goud
Vrijdag de dertiende
- Categorie: Blog
Doomsday
Vandaag de dag is het precies zestig jaar geleden. Dat dictator Batista werd afgezet door revolutionair Castro. Dat Prins Bernhard aan de dunne raakte van Paraguay’s exotische spijzen. En dat ondergetekende het levenslicht zag, in de vrieskou van vrijdag 13 februari 1959. Ik vond het maar niets, zo buiten die warme baarmoeder.
Precies 525.816 uur later sta ik achter mijn toetsenbord. En vind ik het nog steeds niets. Dit leven zonder succes, kinderen en linkeroog. Bovendien word ik gekreupeld door een aanval van spit. Niet bukken! lees ik op internet. Gewoon doortypen! zegt mijn inner sergeant.
De tijdelijke invaliditeit dwingt me tot een zeldzaam moment van bezinning. Nederigheid. Dankbaarheid zelfs. Ik besef wat een mazzel ik heb gehad. Om geboren te worden in een oase van overvloed en zorg. In iedere andere samenleving was ik tot de bedelstaf veroordeeld, met die afgekeurde persoonlijkheid van mij. Al had ik dan vast geen spit gekregen.
Gelukkig duurt mijn dankbaarheid maar kort. Om plaats te maken voor dat vertrouwde gevoel van onvrede. Want in al die jaren buiten de baarmoeder heb ik me nooit ergens thuis gevoeld. Ook niet toen de aarde digitaal werd en zichzelf Facebook ging noemen, een verchroomde versie van het bestaan die roestplekken moet verdoezelen. Voel me een Fremdkörper tussen artefacten, een conciërge tussen carnavalsvierders.
Graag zou ik die Unheimlichkeit wijten aan de ongelukkige timing van mijn geboorte. Maar dat is onzin. Ik zoek het zelf op, de donkere luchten. Heb afzondering nodig om te kunnen schrijven. Om de juiste glans te vinden. De patina van melancholie oogt nu eenmaal sierlijker dan het geblikker van levenslust. Daarom woon ik in mijn verhalen, waarin ik het anderszijn kan vieren. Laten we het De Kracht van het Wegdromen noemen.
Maar laten we het ook niet mooier maken dan het is. Ik bivakkeer te vaak op de achterkant van de maan. In een duister vacuüm, tastend naar onderwerpen die wringen met de sunny side of life. Heel romantisch. Maar als ik niet oppas ga ik nog in mijn eigen kaalslag geloven. Gelukkig ben ik niet alleen. Gezien de reacties op mijn verhalen komen jullie graag schuilen in mijn schemerbestaan. Al was het maar om je even te laven aan de zwarte humor die het rijk is. Home is where the laughter is.
Over thuiskomen gesproken, nu mijn verjaardag de sfeer van een crematie heeft gekregen, rond ik af met een dankwoord. Zonder jullie was ik allang met typen opgehouden. Had ik mij nog dieper ingegraven in mijn krater. Was ik met een astroïde richting vergetelheid gelift. Had de spit gewonnen. Dus dank voor jullie leeshonger en schouderklopjes. Geeft de schrijver moed. Laten we het De Kracht van het Nog Net Niet Doorgebroken noemen.
Als icing on the cake ga ik nog even een scheve verjaardagswandeling maken. Eerst in het trappenhuis bijkletsen met de kickboksende schoonmaker voor tips bij onderrugpijn. Dan naar de drogist voor de meest verslavende pijnstiller die ze onder de toonbank verkopen. En allez hóp naar de volgende zestig jaar, met de veerkracht van een revolutionair die iets verkeerds gegeten heeft.
XR!
In één keer blazen!
Het equilibrium
- Categorie: Blog
Van een junkie
Equilibrium is mijn nieuwe devies. Na jaren van barhangen en kroegtijgeren heb ik mijn wilde haren afgeschud. Ik zoek stabiliteit. Voor mij geen portiekseks meer, geen LSD-trips, geen cocktail binges. Slechts een enkele keer bezondig ik me aan een flesje wijn, vergezeld van een sporadisch sigaretje.
Voor dat laatste haal ik zo eens in het kwartaal bij de sigarenboer een pakje shag (dat ik vervolgens laat uitdrogen in een lade). Ik kom er graag omdat het zo’n familiebedrijfje is met een dorpse sfeer. De dochter verwelkomt me met een ‘Zo, bent u daar weer!’ en lacht me speels toe, wat ik graag interpreteer als een flirt. Achterin de winkel hoor ik haar kettingrokende vader instemmend hoesten.
Dat was ooit. Maar niet weer. Sinds de familie mijn ware gezicht heeft gezien durf ik mijn smoelwerk er niet meer te vertonen. Achter al mijn schone schijn gaat namelijk een consumptiejunkie schuil. Een geldsmijter die in het halfduister van zijn woonkamer de koopgoten van het internet afstruint naar Onmisbare Dingen.
Een antieke leren jas. Een 27 inch 4k monitor. Authentieke mijnwerkersschoenen. Een full frame camerabody. De verleiding is groot omdat het altijd om nuttige spullen gaat. Maar ze zijn veel te prijzig voor mijn knip. Bovendien maak ik mezelf wijs dat ze me gelukkig zullen maken. Dat ik er generaties lang plezier van zal hebben. En vooral: dat ik er recht op heb. ‘Je hebt er recht op!’ hoor ik wijlen mijn moeder in mijn oor krijsen als ik weer eens op ebay zit te loeren. Al gauw wordt ze overstemd door wijlen mijn vader met een bulderend ‘Komt niets van in! Ga jij eerst maar eens je flat opknapp...’ Nog voordat hij zijn zin heeft kunnen afmaken is het kwaad geschied. Online betalen, het voelt zo gratis.
Dat gevoel duurt ongeveer een milliseconde. Dan gaat het duikbootalarm in mijn achterhoofd af. Word ik bevangen door een panisch schuldgevoel, dat escaleert in visioenen van deurwaarders, faillissementen en een ouwe dag als crackhoer in de catacomben van Hoog Catharijne.
Zover zal het niet komen. Ik heb mijn verslaving weten te beteugelen. Door uitsluitend binnen Europa te kopen, en wel bij firma’s die doen aan gratis retourneren. Probleem is dat er zich nu een nieuwe verslaving heeft aangediend: ik ben een retourjunkie geworden. Negen van de tien aankopen moeten terug van mijn hemelende vader, terwijl mijn moeder woedend de hellepoort dichtslaat.
Ik moet dus om de haverklap bij mijn sigarenboer aankloppen, het dichtstbijzijnde post.nl-punt in de buurt. Maar die winkel biedt de service in de verwachting dat ik me tot een impulsaankoop laat verleiden. Een slof Gauloises. Een Valentijnskaart. Een zakje kauwgomballen. Extreem onnuttige dingen. Terwijl ik er juist kom om geld te verdienen.
Inmiddels verwelkomt de dochter me niet meer als ik een koopzonde kom brengen. ‘Zo, bent u daar weer,’ klinkt het grimmig. Geen speelse lach maar een blik alsof ik op mijn retour ben. Achterin de zaak hoor ik haar vader een longblaasje oprochelen – het signaal dat ik tot ongenode gast ben verklaard.
Nu ben ik genoodzaakt voor iedere retourzending door te rijden naar een ander post.nl-punt, de Gamma. Maar ook daar begint mijn verslaving op te vallen, wordt de druk om een impulsaankoop te doen ondragelijk. Met als gevolg dat ik steeds thuiskom met een pak laminaat. Extreem nuttig! Liefst zou ik ze allemaal retour willen doen. Maar dat mag niet van wijlen mijn vader. ‘Je hebt er recht op!’ buldert hij in mijn ene oor, terwijl ik wijlen mijn moeder in het andere hoor krijsen dat ik weer moet gaan kroeghangen. Equilibrium, ik wou dat ik er nooit aan begonnen was.
En dan luisteren naar de zang van parende walvissen
De tegeltuin
- Categorie: Blog
Voor verbinding
Het is mijn favoriete orgaan. Niet alleen vanwege zijn afmetingen, maar vooral door zijn functie. Ik kan ermee tijdreizen. Met mijn neus pik ik geuren op die me direct terugbrengen naar Toen. Het reukorgaan ontsluit de kluisdeuren van het geheugen.
Omdat deze flash-backs primair opgewekt worden zijn ze ook nog eens betrouwbaar. Dit in tegenstelling tot het actieve geheugen, dat de neiging heeft om het verleden bij elkaar te fantaseren. Zo heb ik zelf de neiging om mijn leven met terugwerkende kracht negatief in te kleuren. Dat doe ik niet opzettelijk, da’s een erfenis van een zwartkijkende ouder. Aard van het beestje. Geen therapie tegen opgewassen.
Nu zou ik graag beweren dat ik bij iedere snuif beelden doorkrijg van mijn jeugd. Van die vakantie op mijn opgevoerde Yamaha door de Pyreneeën, van die glimlach tijdens de sportdag op de middelbare school, van dat idyllische viswatertje vol zeelten bij Zestienhoven. Maar zo werkt het niet. De flashbacks zijn diffuus, bestaan uit emoties en stemmingen. Wat ze gemeen hebben is dat ze vederlicht aanvoelen. Misschien omdat ik toentertijd nog niet gebukt ging onder de déjà vu’s van het heden. Door veel te ruiken verjong ik mijzelf even.
Jammer genoeg is deze vorm van tijdreizen niet te sturen. Misschien maar beter ook, want dat zou ten koste gaan van de magie. Wel gebruik ik mijn orgaan bewuster. Iedere dag opnieuw. Even genieten van de unbearable lightness.
Ik had dus aangenaam verrast moeten zijn toen de gemeente afgelopen lente een bloempluktuin langs het fietspad naar mijn sportschool aanlegde. Opeens stonden er tientallen plantjes in geuren en kleuren wortel te schieten. Maar licht in het hoofd werd ik er niet van. Integendeel, ik ergerde me er dood aan. Dat had niets te maken met de plantjes zelf. Het waren de spreuken op de bloembakken. Zoals: Jij bent leuk / Kom lekker zitten / Je mag trots zijn op jezelf / Ben blij je te zien / Leuk dat je er bent / Een tuin met alle antwoorden / Wat zie jij er zonnig uit / Pluk de dag / Ik zou niets aan jou veranderen.
Niets mis mee? Alles mis mee. Ze klinken vals. Zalvend. Belerend. Aanmatigend. Therapeutiserend. De bordjes maken mijn gevoelens zwaar. Ze wekken de schijn op van spontane betrokkenheid, maar lezen alsof opgehoest tijdens een brainstormsessie van een reclamebureau, ingehuurd door een wethouder die wil scoren met een project over verbinding. Als je dat in deze buurt wilt bereiken moet je er een wietplantage neerzetten. Of ben ik weer eens negatief aan het inkleuren?
Natuurlijk laat ik mijn tijdreisjes niet ontsporen door een paar aalgladde tegeltjes. Ik snuif stug door met mijn herontdekte orgaan. Iedere keer als ik van de sportschool langs de bakken naar huis fiets, half zwevend op de endorfine, scherm ik mijn ogen af met mijn linkerarm. En ruik ik aan het verse zweet in mijn oksel. In de hoop op dat gelukzalige gevoel van die sportdag, toen zij naar mij glimlachte. Met een beetje mazzel hoor ik haar ook nog zeggen ‘Jij bent leuk!’ Maar dat is dan bij elkaar gefantaseerd.
Ik zou alles aan jou veranderen!
De blik
- Categorie: Blog
En de blokjes
Soms duurt het even voordat ik helder heb welk verhaal er schuilgaat achter een foto die me inspireert. In dit geval achter een reeks van vier portretten, van mij gemaakt in het voorjaar van 1965. Twee springen er uit. De ene Rein heeft een billion dollar smile, de andere een blik die het ergste doet vermoeden. Ze zitten te spelen met debiliserende blokjes, ongetwijfeld op instigatie van een ongeduldige fotograaf.
Pas na een nachtje marineren begreep ik wat de knulletjes me willen vertellen:
De foto’s zijn nog steeds actueel. Het is een kwestie van volgorde. De bovenste volgorde illustreert hoe ik het leven ervaar, de onderste laat zien wat ik van dat leven probeer te maken door erover te schrijven. Gezien de blokjes is er voor die positieve houding wel een destructieve geest vereist.
Geen bloksnorretje onder tekenen!
Mahjong match
- Categorie: Blog
Van onmogelijke liefde
Halverwege de jaren zeventig kwam er een nieuw paartje bij ons op de singel wonen. Eelco & Ferdinand noem ik ze maar even. Eelco was huidarts, Ferdinand zijn assistent. Het klikte gelijk met mijn ouders. Vooral tussen mijn moeder en Eelco. Want hij kwam óok uit Indië. En bleek nét zo kunstzinnig als zij. Smoor was ze. Op haar manier.
Eelco & Ferdinand klopten regelmatig bij ons aan om een partijtje Mayjong te spelen met mijn ouders. Dan namen zij hun Bassett hounds mee, twee kolossale teckels die winden lieten. Terwijl de volwassenen beneden hun spel speelden, lagen wij kinderen boven te slapen. Toch kan ik me herinneren hoe er geschaterd werd in de huiskamer. Dat gebeurde zelden, dat ik mijn moeder ongeremd plezier hoorde maken. Durf te wedden dat ze nog vals speelde ook.
Wat ik mij niet kan herinneren is dat mijn ouders ons ooit iets uitgelegd hebben over de homoseksualiteit van Eelco & Ferdinand. Die geaardheid was als een vanzelfsprekendheid. Daar waren mijn ouders goed in, het ongewone gewoon te laten lijken, zonder er meer of minder van te maken dan het is. Bij ons thuis was niemand gelijker dan een ander.
Tussen Eelco & Ferdinand is het uitgegaan. Maar Eelco’s band met mijn moeder is onverwoestbaar gebleken. Hij zocht haar op in het gekkenhuis, ook toen ze knetterpsychotisch was geworden en de nachtzuster voor ‘vies lesbisch varken’ uitmaakte. Hij nam haar mee naar musea, ook toen zij zich onmogelijk maakte met paranoïde gekrijs. En eenmaal zelf te ziek om te reizen stuurde hij haar iedere week een kaartje met kunst. Tot aan zijn dood toe. Zo kom je nog eens wat te weten, als biograaf van je moeder.
Natuurlijk wil ik geen verband suggereren tussen Eelco’s loyaliteit en zijn geaardheid. Wel denk ik dat hun vriendschap minder kans had gemaakt als Eelco op vrouwen was gevallen. En mijn moeder geestelijk gezond was geweest. Zij voelde zich veilig bij hem omdat hij niets seksueels van haar hoefde. En hij voelde zich geaccepteerd door haar omdat zij als psychiatrisch patiënte zelf tot een minderheid behoorde. Twee afwijkende zielen die elkaar wisten te vinden tijdens een spelletje Mahjong. Heeft onmogelijke liefde al een eigen zebrapad?
The Hounds of the Baskervilles
