LAATSTE 10 artikelen:
Roman Keukendrinkers verschijnt april 2020
- Categorie: Keukendrinkers
Bij uitgeverij IJzer
Klik op het plaatje om het te vergroten. Dan wordt de flaptekst leesbaar.
Omslag Keukendrinkers
Apocalyptische anti-climax
- Categorie: Blog
Nondeju!
Wil ik na jaren van eenzaam typen en onderliggend lijden eindelijk uit mijn bunker kruipen omdat mijn roman af is, blijkt buiten de pleuris uitgebroken!
Voor de enkele lezer die de rampspoed overleeft en dan zin heeft in een dystopische sfeerschets: het boek ligt in de schappen zodra de drukker uit quarantaine komt. Tegen die tijd zet ik het werkelijke omslag online (plaatje bij dit bericht is gejat van film). Een presentatie zit er niet in - tenzij ik meer dan 100 man weet op te trommelen natuurlijk.
Take care allemaal!
*snuit neus in oksel*
Het Einde der Tijden. Eindelijk!
De blinde impressionist
- Categorie: Blog
En zijn manuscripten
Op de valreep een teken van leven. Ik had deze kaart nog liggen, vandaar. Da’s het mooie aan die dingen: je kunt ze ieder jaar met een kleine correctie opnieuw versturen. Net als manuscripten.
Zoals sommigen van jullie weten ben ik de afgelopen maanden offline geweest om mijn roman af te ronden. Met inmiddels drie versies is het een zware bevalling. Dat komt doordat er geen sprake is van een dwingende plot, zoals bij Coef het geval was. Maar ook doordat ik lange tijd niet precies wist waar het boek over gaat.
Wat ik wél wist, was dat het een sfeerschets van Rotterdam in 1979 moest worden. Opgebouwd uit fragmenten, als een caleidoscopische impressie. Ik vertrouwde er blind op dat de flarden uiteindelijk een geheel zouden vormen. Toch moest ik in de slotfase tot bloedens toe schaven en schrappen om het mozaïek zichtbaar te krijgen. Een ‘creatief avontuur’ heet dat met een trendy eufemisme.
Feedback van de uitgever en dat van een proeflezer hebben me geholpen. Soms spraken hun bevindingen elkaar echter tegen. Gaandeweg besefte ik dat je het niet iedereen naar de zin kunt maken. Dat je als schrijver verantwoording moet nemen voor je werk. Een kwestie van volwassen worden. Net zoals mijn held dat moet, in het coming of age verhaal dat het geworden is.
Rest de vraag of het resultaat er wezen mag. Dat moet de uitgever bepalen. De laatste versie ligt ter beoordeling op zijn bureau. Mocht de roman gepubliceerd worden, dan ligt ie voorjaar 2020 in de schappen van IJzer. Duimen jullie voor me?
Ooit hoop ik met een glimlach terug te kijken op het ontstaansproces. Want zo’n intuïtieve werkwijze – noem het gerust een vrije val – heeft ook een louterend effect. Juist omdat ie hachelijk is. Maar nu ga ik eerst een fles zoete witte wijn van de Aldi soldaat maken. Om de nekspieren los te krijgen.
In het nieuwe jaar zullen er weer blogs van mijn hand verschijnen. Wellicht ook filmrecensies. Zolang het maar short copy is. Heerlijk, 400 woordjes met instant reacties in plaats van een oneindig aantal pagina’s in een digitaal vacuüm.
Om de held uit mijn roman te citeren: ‘Enveloppen stempelen. Duizend stuks. Tienduizend. Een miljard. Maakt niet uit hoeveel. In de Zero is kwantiteit een constante, zoiets als het aantal indianen in een John Wayne-film. Er is altijd oneindig veel neer te schieten, nooit is iets af.’
ondertitel
De kleurloze dossiertijger
- Categorie: Blog
Van de Tweede Kamer
Ik ben een tijdje weg geweest van Facebook. Trok het even niet meer. Maar wees gerust, dit wordt geen plastische blog over mond- of klauwzeer (ben allergisch voor verhaaltjes over kwaaltjes). Waar ik het over wil hebben is de oorzaak van een neurose. Want die zit diep geworteld in de social media.
Mijn gebit slijt door te knarsen tijdens het slapen. Dat doe ik al decennia lang. Daarom draag ik ’s nachts een bitje. Volgens de tandarts helpt dat onvoldoende. Ik zou tevens overdag knarsen. Onbewust. Dus ik bij mezelf nagaan: waarom en wanneer dan? Tot de munt viel. Ergernis. Als ik tijdens verkiezingen op Facebook zit, dan beleef ik een ware knarspiek.
Zoals een Facebookvriendin onlangs opmerkte: de tijden dat men op verjaardagsfeestjes vóór zich hield waarop men stemde liggen ver achter ons. Tegenwoordig schreeuwt men het juist van de digitale daken. Terwijl de omerta toch een duidelijke functie had en heeft: het is niet chic om over politiek te lullen. Politieke discussies leiden geheid tot bekgevechten of tot preken voor eigen parochie. Ze halen het lelijkste in de mens naar boven: zijn Gelijk. Dat riekt als een zwerend kwaaltje.
Sinds de opmars van de social media is bovengenoemde etiquette geheel van tafel. Sterker, het lijkt een identitaire kwestie geworden om duidelijk te maken waar je op stemt. Het werkt als een verklaring van oké zijn. Maar het is ook een manier om duidelijk te maken dat andersstemmenden NIET oké zijn. Facebook biedt alle ruimte om Anderen weg te zetten als nazi’s, nationalisten, racisten, seksisten, xenofoben, homofoben en klimaatontkenners. Als fout volk, dat genadeloos ontvriend mag worden. Probleem is dat als je je maar lang genoeg wentelt in eigen Gelijk, ieder ander mens als vanzelf tot een Ander verwordt.
Tijdens de laatste verkiezingen werd mijn news feed overspoeld door een lawine aan politiek Gelijk. Men wilde vooral duidelijk maken welke partij NIET in orde was. Dat hebben we geweten. Zelden heb ik zo veel haat en hoon langs zien komen, en zo weinig begrip voor of zelfs maar nieuwsgierigheid naar de bron van al die proteststemmen die als marcherende laarzen zouden klinken. Natuurlijk is deze blog niet bedoeld als opmaat voor een discussie of dat Gelijk terecht is. Waar het mij om gaat is dat de toon gedrenkt is in eenzelfde onverdraagzaamheid als waarvan men de Anderen beticht. Een lynch mob tegen lynchers!? Zelden werd the Voice of Reason zo overstemd op Facebook. Het glazuur spatte van mijn kiezen af.
Gelukkig kun je dit medium altijd uitzetten als er een knarspiek dreigt. Om over te schakelen naar de tweedekamerdebatten. Waar één lid actief is dat immer mijn aandacht krijgt. Ik noem geen naam, dat zou niet chic zijn. Hij oogt onopvallend, beetje braaf zelfs, is ook lid van een oubollige partij. Maar hij gedraagt zich als een ware pitbull. Hij is gebeten op het achterhalen van feiten. Keer op keer weet hij met kritische vragen en WOB-verzoeken het vuur aan de schenen van het kabinet te leggen. Om de onderste steen boven te krijgen die het kabinet probeert weg te moffelen. Hetzelfde kabinet als waarin zijn partij zetelt.
Ik laaf me aan deze kleurloze dossiertijger. Hij heeft schijt aan partijbelang, is niet geïnteresseerd in oké zijn. Hij hoeft het niet te hebben van onhaalbare idealen of apocalyptische preken. Deze waarheidszoeker is geen politicus geworden om zijn gelijk te halen, groepen zwart te maken of politieke correctie te etaleren. Hij staat boven het grauw zonder zich te verheffen. Daarom verdient hij de stem van mijn Facebookvrienden. Stilzwijgend uiteraard. Zodat we, als hij het woord neemt, the Voice of Reason even kunnen horen grommen. En ik mezelf kan horen knarsen. Nu eens van enthousiasme.
Even incasseren
Ja, ik leef nog
- Categorie: Blog
In het oog van de storm
Een eerwraak die ontspoord is in een terroristische aanslag? We gaan niet speculeren. Wel vreemd om dit mee te maken in de buurt van je eigen flatje, zo’n dreigingsniveau 5. Politie te water en in de lucht, loeiende sirenes die door de straten scheuren. En een foon vol appjes van bezorgde vrienden. Pijnlijk genoeg word ik juist rustig van dit soort sferen. Misschien omdat ik ervoor ben opgevoed. Maar mijn dagelijkse wandeling voelde toch heel anders met die drone in de lucht, die werkelijk iedere voetstap van me leek te volgen. Alsof er opeens gehandhaafd werd in de wijk.
Een veilig gevoel
Het gras van de buren
- Categorie: Blog
Is altijd geler
Aan de overzijde van het kanaal, tegenover mijn afbraakflat, wordt een tweeverdienerswijk gebouwd. Duurzame woningen met laadpalen, een parkje en stromend water voor de deur. De droom voor ieder gezin! Als ik er langs loop tijdens mijn zondagse wandeling kan ik een schamper lachje niet onderdrukken. Want ik kijk toch een beetje neer op al dat burgergeluk. Dan vind ik mezelf opeens een heel speciaal iemand, met dat schrijftalent van me. En keer ik zelfvoldaan huiswaarts.
Wat mijn toekomstige overburen niet weten is dat ik een telescoop ga aanschaffen. Ter inspiratie. Om te kijken hoe moeder de vrouw vreemdgaat met de buurman. Hoe de dochter verslaafd raakt aan selfies maken onder de douche. Hoe de zoon zijn geheugen wegblowt. En hoe vader pornosites met Thaise transjes bekijkt. Kortom, hoe er barsten ontstaan in het vernis der normaliteit. Levert me vast een paar mooie blogs op.
Wat ik niet weet is dat het gezin ook een telescoop gaat aanschaffen. Ter vermaak. Want zij hebben gehoord dat er aan de overkant een zonderling woont. Zo’n schrijver die iedere dag idioot vroeg opstaat omdat ie ’s middags een writer’s blok heeft. Die te weinig onder de mensen komt omdat ie voortdurend moet schrijven van zichzelf. Die denkt dat heel veel ijsberen ook heel veel inspiratie oplevert. Die voortdurend YouTubejes zit te bekijken omdat ie nooit zin heeft om te schrijven. Kortom, zo’n getormenteerd kunstenaar die beter een burgermansbestaan had kunnen leiden. Levert vast vermakelijke beelden op.
Wat niemand mag weten is dat ik op zondag best wel eens bij mijn overburen zou willen aankloppen. Gewoon, om een bakkie te doen. Even bij te kletsen. We kennen elkaar immers als geen ander! Maar grote kans dat ik dan niemand thuis tref. Omdat het gezin net een wandeling maakt aan de overkant van het kanaal. Als ze daar zo langs de afbraakflats lopen kunnen ze een schamper lachje niet onderdrukken. Want ze kijken toch een beetje neer op al die troosteloosheid. Opeens voelen ze zich een hecht gezinnetje. En keren ze zelfvoldaan huiswaarts.
Een pot duurzaam goud
Vrijdag de dertiende
- Categorie: Blog
Doomsday
Vandaag de dag is het precies zestig jaar geleden. Dat dictator Batista werd afgezet door revolutionair Castro. Dat Prins Bernhard aan de dunne raakte van Paraguay’s exotische spijzen. En dat ondergetekende het levenslicht zag, in de vrieskou van vrijdag 13 februari 1959. Ik vond het maar niets, zo buiten die warme baarmoeder.
Precies 525.816 uur later sta ik achter mijn toetsenbord. En vind ik het nog steeds niets. Dit leven zonder succes, kinderen en linkeroog. Bovendien word ik gekreupeld door een aanval van spit. Niet bukken! lees ik op internet. Gewoon doortypen! zegt mijn inner sergeant.
De tijdelijke invaliditeit dwingt me tot een zeldzaam moment van bezinning. Nederigheid. Dankbaarheid zelfs. Ik besef wat een mazzel ik heb gehad. Om geboren te worden in een oase van overvloed en zorg. In iedere andere samenleving was ik tot de bedelstaf veroordeeld, met die afgekeurde persoonlijkheid van mij. Al had ik dan vast geen spit gekregen.
Gelukkig duurt mijn dankbaarheid maar kort. Om plaats te maken voor dat vertrouwde gevoel van onvrede. Want in al die jaren buiten de baarmoeder heb ik me nooit ergens thuis gevoeld. Ook niet toen de aarde digitaal werd en zichzelf Facebook ging noemen, een verchroomde versie van het bestaan die roestplekken moet verdoezelen. Voel me een Fremdkörper tussen artefacten, een conciërge tussen carnavalsvierders.
Graag zou ik die Unheimlichkeit wijten aan de ongelukkige timing van mijn geboorte. Maar dat is onzin. Ik zoek het zelf op, de donkere luchten. Heb afzondering nodig om te kunnen schrijven. Om de juiste glans te vinden. De patina van melancholie oogt nu eenmaal sierlijker dan het geblikker van levenslust. Daarom woon ik in mijn verhalen, waarin ik het anderszijn kan vieren. Laten we het De Kracht van het Wegdromen noemen.
Maar laten we het ook niet mooier maken dan het is. Ik bivakkeer te vaak op de achterkant van de maan. In een duister vacuüm, tastend naar onderwerpen die wringen met de sunny side of life. Heel romantisch. Maar als ik niet oppas ga ik nog in mijn eigen kaalslag geloven. Gelukkig ben ik niet alleen. Gezien de reacties op mijn verhalen komen jullie graag schuilen in mijn schemerbestaan. Al was het maar om je even te laven aan de zwarte humor die het rijk is. Home is where the laughter is.
Over thuiskomen gesproken, nu mijn verjaardag de sfeer van een crematie heeft gekregen, rond ik af met een dankwoord. Zonder jullie was ik allang met typen opgehouden. Had ik mij nog dieper ingegraven in mijn krater. Was ik met een astroïde richting vergetelheid gelift. Had de spit gewonnen. Dus dank voor jullie leeshonger en schouderklopjes. Geeft de schrijver moed. Laten we het De Kracht van het Nog Net Niet Doorgebroken noemen.
Als icing on the cake ga ik nog even een scheve verjaardagswandeling maken. Eerst in het trappenhuis bijkletsen met de kickboksende schoonmaker voor tips bij onderrugpijn. Dan naar de drogist voor de meest verslavende pijnstiller die ze onder de toonbank verkopen. En allez hóp naar de volgende zestig jaar, met de veerkracht van een revolutionair die iets verkeerds gegeten heeft.
XR!
In één keer blazen!
Het equilibrium
- Categorie: Blog
Van een junkie
Equilibrium is mijn nieuwe devies. Na jaren van barhangen en kroegtijgeren heb ik mijn wilde haren afgeschud. Ik zoek stabiliteit. Voor mij geen portiekseks meer, geen LSD-trips, geen cocktail binges. Slechts een enkele keer bezondig ik me aan een flesje wijn, vergezeld van een sporadisch sigaretje.
Voor dat laatste haal ik zo eens in het kwartaal bij de sigarenboer een pakje shag (dat ik vervolgens laat uitdrogen in een lade). Ik kom er graag omdat het zo’n familiebedrijfje is met een dorpse sfeer. De dochter verwelkomt me met een ‘Zo, bent u daar weer!’ en lacht me speels toe, wat ik graag interpreteer als een flirt. Achterin de winkel hoor ik haar kettingrokende vader instemmend hoesten.
Dat was ooit. Maar niet weer. Sinds de familie mijn ware gezicht heeft gezien durf ik mijn smoelwerk er niet meer te vertonen. Achter al mijn schone schijn gaat namelijk een consumptiejunkie schuil. Een geldsmijter die in het halfduister van zijn woonkamer de koopgoten van het internet afstruint naar Onmisbare Dingen.
Een antieke leren jas. Een 27 inch 4k monitor. Authentieke mijnwerkersschoenen. Een full frame camerabody. De verleiding is groot omdat het altijd om nuttige spullen gaat. Maar ze zijn veel te prijzig voor mijn knip. Bovendien maak ik mezelf wijs dat ze me gelukkig zullen maken. Dat ik er generaties lang plezier van zal hebben. En vooral: dat ik er recht op heb. ‘Je hebt er recht op!’ hoor ik wijlen mijn moeder in mijn oor krijsen als ik weer eens op ebay zit te loeren. Al gauw wordt ze overstemd door wijlen mijn vader met een bulderend ‘Komt niets van in! Ga jij eerst maar eens je flat opknapp...’ Nog voordat hij zijn zin heeft kunnen afmaken is het kwaad geschied. Online betalen, het voelt zo gratis.
Dat gevoel duurt ongeveer een milliseconde. Dan gaat het duikbootalarm in mijn achterhoofd af. Word ik bevangen door een panisch schuldgevoel, dat escaleert in visioenen van deurwaarders, faillissementen en een ouwe dag als crackhoer in de catacomben van Hoog Catharijne.
Zover zal het niet komen. Ik heb mijn verslaving weten te beteugelen. Door uitsluitend binnen Europa te kopen, en wel bij firma’s die doen aan gratis retourneren. Probleem is dat er zich nu een nieuwe verslaving heeft aangediend: ik ben een retourjunkie geworden. Negen van de tien aankopen moeten terug van mijn hemelende vader, terwijl mijn moeder woedend de hellepoort dichtslaat.
Ik moet dus om de haverklap bij mijn sigarenboer aankloppen, het dichtstbijzijnde post.nl-punt in de buurt. Maar die winkel biedt de service in de verwachting dat ik me tot een impulsaankoop laat verleiden. Een slof Gauloises. Een Valentijnskaart. Een zakje kauwgomballen. Extreem onnuttige dingen. Terwijl ik er juist kom om geld te verdienen.
Inmiddels verwelkomt de dochter me niet meer als ik een koopzonde kom brengen. ‘Zo, bent u daar weer,’ klinkt het grimmig. Geen speelse lach maar een blik alsof ik op mijn retour ben. Achterin de zaak hoor ik haar vader een longblaasje oprochelen – het signaal dat ik tot ongenode gast ben verklaard.
Nu ben ik genoodzaakt voor iedere retourzending door te rijden naar een ander post.nl-punt, de Gamma. Maar ook daar begint mijn verslaving op te vallen, wordt de druk om een impulsaankoop te doen ondragelijk. Met als gevolg dat ik steeds thuiskom met een pak laminaat. Extreem nuttig! Liefst zou ik ze allemaal retour willen doen. Maar dat mag niet van wijlen mijn vader. ‘Je hebt er recht op!’ buldert hij in mijn ene oor, terwijl ik wijlen mijn moeder in het andere hoor krijsen dat ik weer moet gaan kroeghangen. Equilibrium, ik wou dat ik er nooit aan begonnen was.
En dan luisteren naar de zang van parende walvissen
De tegeltuin
- Categorie: Blog
Voor verbinding
Het is mijn favoriete orgaan. Niet alleen vanwege zijn afmetingen, maar vooral door zijn functie. Ik kan ermee tijdreizen. Met mijn neus pik ik geuren op die me direct terugbrengen naar Toen. Het reukorgaan ontsluit de kluisdeuren van het geheugen.
Omdat deze flash-backs primair opgewekt worden zijn ze ook nog eens betrouwbaar. Dit in tegenstelling tot het actieve geheugen, dat de neiging heeft om het verleden bij elkaar te fantaseren. Zo heb ik zelf de neiging om mijn leven met terugwerkende kracht negatief in te kleuren. Dat doe ik niet opzettelijk, da’s een erfenis van een zwartkijkende ouder. Aard van het beestje. Geen therapie tegen opgewassen.
Nu zou ik graag beweren dat ik bij iedere snuif beelden doorkrijg van mijn jeugd. Van die vakantie op mijn opgevoerde Yamaha door de Pyreneeën, van die glimlach tijdens de sportdag op de middelbare school, van dat idyllische viswatertje vol zeelten bij Zestienhoven. Maar zo werkt het niet. De flashbacks zijn diffuus, bestaan uit emoties en stemmingen. Wat ze gemeen hebben is dat ze vederlicht aanvoelen. Misschien omdat ik toentertijd nog niet gebukt ging onder de déjà vu’s van het heden. Door veel te ruiken verjong ik mijzelf even.
Jammer genoeg is deze vorm van tijdreizen niet te sturen. Misschien maar beter ook, want dat zou ten koste gaan van de magie. Wel gebruik ik mijn orgaan bewuster. Iedere dag opnieuw. Even genieten van de unbearable lightness.
Ik had dus aangenaam verrast moeten zijn toen de gemeente afgelopen lente een bloempluktuin langs het fietspad naar mijn sportschool aanlegde. Opeens stonden er tientallen plantjes in geuren en kleuren wortel te schieten. Maar licht in het hoofd werd ik er niet van. Integendeel, ik ergerde me er dood aan. Dat had niets te maken met de plantjes zelf. Het waren de spreuken op de bloembakken. Zoals: Jij bent leuk / Kom lekker zitten / Je mag trots zijn op jezelf / Ben blij je te zien / Leuk dat je er bent / Een tuin met alle antwoorden / Wat zie jij er zonnig uit / Pluk de dag / Ik zou niets aan jou veranderen.
Niets mis mee? Alles mis mee. Ze klinken vals. Zalvend. Belerend. Aanmatigend. Therapeutiserend. De bordjes maken mijn gevoelens zwaar. Ze wekken de schijn op van spontane betrokkenheid, maar lezen alsof opgehoest tijdens een brainstormsessie van een reclamebureau, ingehuurd door een wethouder die wil scoren met een project over verbinding. Als je dat in deze buurt wilt bereiken moet je er een wietplantage neerzetten. Of ben ik weer eens negatief aan het inkleuren?
Natuurlijk laat ik mijn tijdreisjes niet ontsporen door een paar aalgladde tegeltjes. Ik snuif stug door met mijn herontdekte orgaan. Iedere keer als ik van de sportschool langs de bakken naar huis fiets, half zwevend op de endorfine, scherm ik mijn ogen af met mijn linkerarm. En ruik ik aan het verse zweet in mijn oksel. In de hoop op dat gelukzalige gevoel van die sportdag, toen zij naar mij glimlachte. Met een beetje mazzel hoor ik haar ook nog zeggen ‘Jij bent leuk!’ Maar dat is dan bij elkaar gefantaseerd.
Ik zou alles aan jou veranderen!
De blik
- Categorie: Blog
En de blokjes
Soms duurt het even voordat ik helder heb welk verhaal er schuilgaat achter een foto die me inspireert. In dit geval achter een reeks van vier portretten, van mij gemaakt in het voorjaar van 1965. Twee springen er uit. De ene Rein heeft een billion dollar smile, de andere een blik die het ergste doet vermoeden. Ze zitten te spelen met debiliserende blokjes, ongetwijfeld op instigatie van een ongeduldige fotograaf.
Pas na een nachtje marineren begreep ik wat de knulletjes me willen vertellen:
De foto’s zijn nog steeds actueel. Het is een kwestie van volgorde. De bovenste volgorde illustreert hoe ik het leven ervaar, de onderste laat zien wat ik van dat leven probeer te maken door erover te schrijven. Gezien de blokjes is er voor die positieve houding wel een destructieve geest vereist.
Geen bloksnorretje onder tekenen!
Mahjong match
- Categorie: Blog
Van onmogelijke liefde
Halverwege de jaren zeventig kwam er een nieuw paartje bij ons op de singel wonen. Eelco & Ferdinand noem ik ze maar even. Eelco was huidarts, Ferdinand zijn assistent. Het klikte gelijk met mijn ouders. Vooral tussen mijn moeder en Eelco. Want hij kwam óok uit Indië. En bleek nét zo kunstzinnig als zij. Smoor was ze. Op haar manier.
Eelco & Ferdinand klopten regelmatig bij ons aan om een partijtje Mayjong te spelen met mijn ouders. Dan namen zij hun Bassett hounds mee, twee kolossale teckels die winden lieten. Terwijl de volwassenen beneden hun spel speelden, lagen wij kinderen boven te slapen. Toch kan ik me herinneren hoe er geschaterd werd in de huiskamer. Dat gebeurde zelden, dat ik mijn moeder ongeremd plezier hoorde maken. Durf te wedden dat ze nog vals speelde ook.
Wat ik mij niet kan herinneren is dat mijn ouders ons ooit iets uitgelegd hebben over de homoseksualiteit van Eelco & Ferdinand. Die geaardheid was als een vanzelfsprekendheid. Daar waren mijn ouders goed in, het ongewone gewoon te laten lijken, zonder er meer of minder van te maken dan het is. Bij ons thuis was niemand gelijker dan een ander.
Tussen Eelco & Ferdinand is het uitgegaan. Maar Eelco’s band met mijn moeder is onverwoestbaar gebleken. Hij zocht haar op in het gekkenhuis, ook toen ze knetterpsychotisch was geworden en de nachtzuster voor ‘vies lesbisch varken’ uitmaakte. Hij nam haar mee naar musea, ook toen zij zich onmogelijk maakte met paranoïde gekrijs. En eenmaal zelf te ziek om te reizen stuurde hij haar iedere week een kaartje met kunst. Tot aan zijn dood toe. Zo kom je nog eens wat te weten, als biograaf van je moeder.
Natuurlijk wil ik geen verband suggereren tussen Eelco’s loyaliteit en zijn geaardheid. Wel denk ik dat hun vriendschap minder kans had gemaakt als Eelco op vrouwen was gevallen. En mijn moeder geestelijk gezond was geweest. Zij voelde zich veilig bij hem omdat hij niets seksueels van haar hoefde. En hij voelde zich geaccepteerd door haar omdat zij als psychiatrisch patiënte zelf tot een minderheid behoorde. Twee afwijkende zielen die elkaar wisten te vinden tijdens een spelletje Mahjong. Heeft onmogelijke liefde al een eigen zebrapad?
The Hounds of the Baskervilles
Jingle hell
- Categorie: Blog
In een bevroren Schiedam
Ik was getipt door een vriend die de advertentie in de Havenloods had zien staan. ‘Platenverkopers hebben veel sjans,’ beweerde hij stellig. En aangezien ik mezelf beschouwde als een echte muziekkenner, zo een die niet alleen naar Top 40 luisterde maar ook naar klassieke crooners, was ik in de pen geklommen.
De ochtend van het sollicitatiegesprek had ik me verslapen. Ik moest me als de sodemieter aankleden: lange onderbroek, motorjack en ook nog eens mijn knalrode regenpak. Want anno 1979 bestond er dan nog geen gevoelstemperatuur, het vroor dat het kraakte.
Het stukje van de Mathenesserdijk naar Schiedam was zo glad dat ik bij iedere bocht een voet op het asfalt hield. Alsof ik door een Hogere Macht werd tegengehouden. Op een uitgestorven rotonde ging ik onderuit, in slow motion, voortglijdend als een omgewaaide oma op onderbinders. Toen ik mezelf en mijn Honda opgehesen had bleek er een flinke jaap in mijn pak te zitten. Ik zag eruit als een kerstman die door zijn rendieren te grazen was genomen.
Eenmaal bij de winkel aangeland had ik geen tijd meer om mijn pak uit te trekken. Ik deed in vol ornaat de deur open, om getroffen te worden door Paul McCartney’s Wonderful Christmastime. De kersthit van dat jaar, en met afstand de ergste aller tijden. De medewerker achter de balie had een kerstmuts over de oren getrokken, terwijl de platenzaak toch tot tropische temperaturen was gestookt. Ik stelde me voor en maakte duidelijk waarvoor ik kwam. De verkoper knikte. Hij had zwarte kringen onder de ogen. Er schemerde iets van wanhoop door in zijn blik. Was hij bang dat ik hem van zijn troon zou stoten? Kon hij de sjans niet aan? Hij wees me door naar het kantoortje áchter.
Nog voordat ik kon aankloppen werd de deur geopend door de uitbater. Een joviale dertiger met ijdel haar en rode broek. Hij schudde me de hand, schonk thee in en zette de kachel nog iets hoger. Vervolgens begon hij een verhaal af te steken over zijn LP-business. Grootse plannen had ie. Een imperium van platenzaken wilde hij opbouwen. In iedere stad een shop! ‘Zodat iedere dag als kerst voelt!’ Op de achtergrond hoorde ik Paul McCartney opnieuw inzetten.
De platenboer zocht een dynamische medewerker. Een muziekkenner, maar vooral een rasverkoper. ‘Een kanjer die weet what’s hot and what’s not!’ en ‘Een people’s person die de klant warm kan maken voor de nieuwste kersthit!’ Zijn hoofd was rood aangelopen van de emotie, zijn blik zo vurig dat er kooltjes in leken te branden. Hij nam me op alsof hij iets in mij herkende. Misschien kwam dat door mijn dynamisch opengescheurde rode regenpak, waarin ik het knap benauwd begon te krijgen.
De uitbater besloot zijn vlammend betoog met een ‘nu alleen nog even deze vragenlijst invullen’. Het was multiple choice. De vragen gingen allemaal over de Top 40, niet over klassieke crooners. Uit balorigheid heb ik overal keuze A omcirkeld. De platenboer scande mijn antwoorden. Allemaal correct! volgens hem. Hij schudde me de hand. ‘Don’t call us, we call you!’ zei hij met diabolische grijns. Onder mijn regenpak voelde ik een Niagara aan zweet over mijn ruggengraat kletteren.
Terug in winkel weerklonk opnieuw Wonderful Christmastime. Dat was het beleid kennelijk. Ik moest huiveren. De medewerker keek me aan alsof ie ieder moment in tranen kon uitbarsten. ‘NEEM ME MÉÉÉ!!’ las ik in zijn ogen. Even was ik bang dat hij zich aan mij zou vastklampen. Ik gaf hem een bemoedigende knijp in de schouder (zoals je dat doet bij een ter dood veroordeelde), en liet de platenzaak achter me.
De weg terug slipte mijn achterband bij iedere bocht, maar onderuit gegaan ben ik niet meer. Thuis stond de stem van de platenboer op mijn antwoordapparaat. Ik was aangenomen. Kon rekenen op een mooi salaris. Geweldige secundaire arbeidsvoorwaarden. Vette bonussen. Nog diezelfde avond heb ik hem een briefje geschreven. Dat ik afzag van de functie. En van de sjans, dacht ik erbij. De rest van de week heb ik iedere avond Bing Crosby’s White Christmas moeten draaien. Om Paul McCartney voorgoed uit mijn kerstgeheugen te spoelen.
Simply having a wonderf... PETS!
Duurzaam tekort
- Categorie: Blog
In de toekomst
Lang geleden, toen ik nog een snotneus was die de Kijk las, bestond er zoiets als de Toekomst. Althans, dat beweerden futurologen. Zij presenteerden hun visioenen in fraaie tekeningen van vliegende auto’s, kolonies op mars en steden op de oceaanbodem. De beelden waren bij voorkeur gedateerd rond de millenniumwisseling, want ‘2000’, dat klonk in mijn jeugd nog als toekomstmuziek.
Bijster origineel of fantasierijk vond ik hun kristallen bol echter niet. Pas later besefte ik waarom. De concepten borduurden voort op al bestaande technologieën. Niets nieuws onder de zon! Bovendien maakte hun Toekomst een wel erg ordentelijke en optimistische indruk. Allemaal brave gezinnetjes, omringd door techniek die de mens dient. Geen spoor van overbevolking, wereldhonger, epidemieën en haves en have nots die elkaar naar het leven staan. De schaduwzijde van de mens, die ik zo goed had leren kennen uit persfotoboekenserie Het Aanzien van Negentienzoveel, zou in de Toekomst geheel en al verdwenen zijn. Zelfs op de zeebodem scheen het zonnetje.
Hoe kortzichtig de futurologen waren blijkt uit het feit dat geen van hen de informatierevolutie heeft voorspeld. In de Kijk nergens een tekening van een Zalando of een Facebook. Natuurlijk oogt zo’n homepage weinig fotogeniek, maar zelfs áls de visionairs het internet voorspeld hadden, dan zouden ze het opgediend hebben als een medium waar ideeën en ervaringen respectvol uitgewisseld worden. Niet als een digitale beerput waarin je kinderporno kunt bekijken, handgranaten kunt bestellen, andersdenkenden de huid kunt vol schelden of je buurman met webcambeelden kunt afpersen. Futuristen hebben een blinde vlek voor het menselijk tekort. Misschien wel een vereiste om in progressie te geloven.
Waar ik sinds de Kijk op wacht zijn journaalbeelden waardoor ik zeker weet dat ik in de toekomst terecht ben gekomen. Geen AH-karretje op Mars, maar aliens die Poetin de tentakel komen schudden. De eerste foto’s van het Hiernamaals, van de menselijk geest, van een droom. Giant-leap-for-mankind beelden. Maar ik kan wachten tot ik een ons weeg. We staan met z’n allen in de File der Vooruitgang, onze koekblikken vol behangen met high tech lulkoek.
Het enige wezenlijke verschil met Vroeger is dat er tegenwoordig tweemaal zoveel mensen zijn. Waardoor het menselijk tekort verveelvoudigd is. De nieuwe generatie futurologen werpt zich daarom graag op als onheilsprofeten die duurzaamheid prediken. Maar hoe duister hun kristallen bol ook, voor het menselijk tekort hebben ze nog steeds geen oog. Want de meeste stervelingen kunnen zich helemaal geen Toekomst veroorloven. Laat staan een duurzame. En de lezertjes van de Kijk zitten niet te wachten op een tekening van de mensheid die wegzinkt in haar plasticsoep van gesmolten poolijs. Hoe fraai de zonsondergang ook.
Gelukkig leven we nog even in het Heden. En daarin is toch één beeld dat indruk gemaakt zou hebben op de snotneus in mij: een stadion vol mensen die tijdens een concert een klein schermpje in de lucht houden. Weer iets wat futurologen gemist hebben. Maar zelfs áls ze de telefooncamera voorzien hadden, dan zouden ze geen tekening gemaakt hebben van filerijders die een gruwelijk ongeluk aan de andere kant van de snelweg vastleggen om er thuis van na te kunnen genieten. Misschien is dat de reden waarom we ons nu blind staren op een duurzame toekomst: we hebben nooit echt naar onszelf durven kijken in het vluchtige Heden. Heb ik het al over de selfie gehad?
De Kracht van het Nu voor het Straks
Confessies van een querulant
- Categorie: Blog
Zonder schimmel
Het is op Facebook als vloeken in de kerk. Opbiechten dat je allergisch bent voor activisme. Of beter gezegd: voor activisten. Ik vind ze zo belerend. Zelfvoldaan. Dogmatisch. Verwijtend. Ze luisteren niet naar tegenargumenten. Kijken niet naar zichzelf. Hebben geen zelfspot. En het ergste is nog dat er eentje in mijzelf schuilgaat. Een volbloed dierenactivist, screaming to come out. Maar laten we eerst het fenomeen eens op de vivisectietafel leggen.
Er was een tijd dat activisten mijn sympathie kregen omdat ze het op moesten nemen tegen een autoritaire overheid. Die stuurde de ME op hen af, met knuppels, traangas en politiehonden. Ook de kranten oordeelden streng over de anarchie. Tegenwoordig is activisme mainstream. Social justice warriors worden niet alleen bewierookt in talkshows, de overheid maakt vanuit haar politieke correcte spagaat steeds vaker een knieval voor hun progressiviteit. Sterker, tegenwoordig is het de ongeruste burger die een taakstraf wacht. Conservatisme is de nieuwe counter culture geworden.
Natuurlijk zijn niet alle activisten dogmatisch. En natuurlijk is het goed dat er misstanden aan de kaak gesteld worden. Anders verandert er nooit wat. Sterker, ik denk dat de meeste Nederlanders openstaan voor het nodige schaafwerk aan hun cultuur. Als de drammers wat minder zouden drammen. De vraag is of die dat willen. Want de activisten die de media domineren lijken er een dubbele agenda op na te houden.
Er zijn twee soorten. Allereerst de beroepsactivist. Die gebruikt zijn idealen om carrière te maken als geëngageerd kunstenaar, schrijver, filmer, wetenschapper of politicus. Deze pro’s zijn helemaal in tune met de tijdsgeest. Geen interviewer die hen durft te confronteren met hun onverdraagzaamheid. Dan heb ik meer op met de andere categorie: de querulant. Dat is een aandachtstrekker die zijn idealen inzet om maatschappelijk te ontwrichten. Het type dat waxinelichtjes gooit of plechtige stiltes verschreeuwt. Vaak een werkloze, of zelfs dakloze. Onverlaten waarin ik mijzelf herken.
Daar kwam ik achter toen ik een interview zag met een notoire anti-Piet activist. Ook dit jaar verscheen hij voor de camera’s om zijn landgenoten van racisme te betichten. Ik slaakte een zucht, terwijl ik toch geen Pietenfan ben. Maar bovenal herkende ik iets in hem. Was het die vuige baard? Die spottende oogopslag? Die onbetrouwbare grijns? Toen viel de munt. Ik zat naar mijn alter ego te kijken. Nóg zo’n ziel die het volk dat heerlijk avondje misgunt!
Opeens voelde ik een sterke verwantschap. Alsof er een oerkracht zich in mij manifesteerde. Geen anti-Pieter, maar een dierenactivist. Want dierenleed, dat kan ik niet aanzien. Mijn bloed gaat koken bij beelden van abattoirs, pelsfokkers of ganzenplukkers. Zelfs met ruiters heb ik weinig op, want geen paard laat zich uit vrije wil beteugelen. Zeker die arme schimmel niet als hij, gebroken door de vol gevreten goedheiligman en geteisterd door honderden kinderstemmetjes, zijn kunstjes op de kadekeien moet vertonen. Dieronterend.
Dus. Volgend jaar rond kunt u mij, zij aan zij met de anti-Pieters, bij de intocht horen schreeuwen. Voor een schimmelvrije Sinterklaas. Grote kans dat er tevens wat Boze Witte Mannen zullen staan, want die worden het zat als bejaarde pedo neergezet te worden. Om maar niet te spreken van de kinderen die niet langer misbruikt willen worden als pion van de speelgoedfabrikanten. Nog even en ons resten de Sinterklaasliedjes. Waar we dan gezamenlijk doorheen kunnen schreeuwen. In harmonie, want uiteindelijk zijn we allemaal dezelfde allergische kerkgangers.
En dan 's nachts nog eens de daken op
Sandemans halfje grof volkoren
- Categorie: Blog
En de U van het bakkermeisje
Mijn eerste hoed kocht ik op mijn zestiende. Voor schoolfeestjes. Om interessanter te lijken, maar vooral ouder. Met die hoed op transformeerde ik van een androgyne Smurf in een ruige rocker. Zeker als ik wild op Alice Cooper danste. Zoenen was dan nog een brug te ver, de meisjes zagen me nu in ieder geval staan.
Onlangs heb ik mijn tweede hoed gekocht. Om interessanter te lijken, maar vooral ouder. Niet voor een feestje. Voor het meisje van de bakker.
Het zal zo’n jaar of vijf geleden zijn geweest dat Het Begon. Ik vroeg haar om een halfje volkoren. Zoals iedere ochtend. Waarop zij mij begon te be-U-wen. Voor het eerst. Zonder aanleiding. Niet met een o-bent-u-misschien-die-geweldige-schrijver-die-ieder-moment-kan-doorbreken-U. Nee, het was de hé-ouwe-trekpop-moet-jij-niet-een-halfje-Viagra-U. Dat was even slikken voor mij, na een leven lang stelselmatig vijf jaar te jong te zijn ingeschat. Wat zeg ik, tien jaar, als we mijn moeder meerekenen.
Toch heeft het meisje van de bakker gelijk. Volgens de wc-kalender word ik volgend jaar zestig. Het voelt alsof iemand een practical joke met me uithaalt. Of dat er een vloek over me is uitgesproken. Want geestelijk ben ik steeds nog iets van veertig. Emotioneel zelfs een jaar of zestien. Als ik lang in de spiegel kijk zie ik die knul er nog doorheen schemeren (stadium I van ontkenning). En eigenlijk verwacht ik dat ook het bakkersmeisje hem ziet schemeren (stadium II van ontkenning). Maar dat doet ze niet. Ze vuurt de ene na de andere U op mij af. Dan kijk ik maar wat om me heen, of ze het misschien tegen een échte zestigjarige heeft.
Het komt allemaal door mijn weerzin tegen volwassen worden. Normale mensen, die doen aan levenfasen. Zij doorlopen stadia, groeien na hun zestiende emotioneel dóór, kiezen voor huwelijk en kinderen. Als ze zestig worden, zijn ze opa. Is hun cyclus voltooid. Not me. Ik ben nog steeds op zoek naar het begin van de Cirkel des Levens. Bijna zestig jaar van rondjes rennen, dat doet rare dingen met een mens.
Uit protest tegen de ouwelullen-U’s heb ik besloten me voortaan tien jaar te oud te laten inschatten (stadium III van ontkenning). Dat doe ik door een poolbaard te laten staan. Een anachronistische lederen jas te dragen. En een hoed op te doen. Een Sandeman-from-hell hoed, die instant ontzag afdwingt. Ik zie het al helemaal voor me.
Die dag regent het zoals ’t in geen maanden gedaan heeft. Dikke druppels kletteren op de rand van mijn hoed om van mijn lederen schouders te sijpelen. Ik zwiep de bakkersdeur open zoals alleen een man van statuur dat kan. Mijn silhouet neemt bezit van de deuropening. Er gaat een siddering door de winkel. Moeders nemen hun kinderen in de armen, opa’s maken ruim baan voor me. Met gedecideerde tred stap ik op de toonbank af, die terstond in de bar van een westernsaloon transformeert. Ik grom om een halfje grof volkoren, de overige klanten negerend. Buiten flitst een bliksemschicht en weerklinkt een donderklap. Het meisje van de bakker aarzelt, alsof ze achter de toonbank naar een verbale shotgun zoekt, naar een hier-heb-je-je-zakje-bobo’s-Sandemannetje-U. Maar ik schud langzaam het hoofd. Veeg de druppels van de rand van mijn hoed, die ondanks de hoosbui strak is blijven staan. Het meisje van de bakker moet even slikken. Ze neemt me op zoals ze in jaren niet gedaan heeft. Overhandigt me het brood. ‘Het volkoren is extra grof,’ vertrouwt ze me toe met licht trillende stem. Ik werp haar iets toe wat lijkt op een diabolische glimlach, leg een tientje op de toonbank, tik met mijn wijsvinger tegen de hoedenrand en stap, zonder op wisselgeld te wachten, de winkel uit. Achter me zwiept de deur dicht als de hellepoort, boven me bereikt de zondvloed haar hoogtepunt.
Het statuur weet ik vol te houden tot ik weer thuis ben. Dan trek ik mijn anachronistische jas uit. Doe ik een knusse pyjama aan. Zoek ik een YouTubeje van School’s Out. En ga ik wild voor de spiegel dansen. Met hoed op uiteraard. Stadium IV, de slotfase van ontkenning, is misschien wel de mooiste.
Sandeman in actie bij de bakker
De vlucht naar voren
- Categorie: Blog
Van de dagdromer
Iedereen doet het. In het geniep, want het is niet iets waar je graag voor uitkomt. Sterker, je voelt je er per definitie schuldig over. Vooral Facebookers zijn er verslaafd aan. Uren en uren zijn ze d’r zoet mee. Tijdens het maken van een spread sheet, onder de tafel bij een OR-vergadering, tijdens het invullen van het belastingformulier, bij het installeren van de laserprinter. Over procrastineren heb ik het natuurlijk. Niets zo krachtig als het vluchtgedrag van de digitale uitsteller.
Misschien ben ik zelf de ergste der procrastinanten. Zo heb ik tijdens het schrijven van dit stukje stiekem YouTubejes zitten bekijken over het probleemoplossend vermogen van de octopus, over Charlie Parkers eerste optreden, over Jordan Petersons kijk op Trumps intelligentie, over de oorlogszuchtigheid van chimpansees, over de casting van Elaine voor sitcom Seinfeld, over Jack Kerouacs dronken moeder, over de alien abduction van Travis Walton, over Tom Waits die liedjes zingt aan de keukentafel van Coppola, en over de hink-stap-sprongvlucht van de eerste helikopter in 1907. Iedere seconde ervan heb ik mij schuldig gevoeld.
Met reden. De volwassene-in-mij beschouwt dit als pure tijdsverspilling. Ik had me nog zó voorgenomen om vandaag aan dit stukje voor Facebook te werken! Aan de andere kant, ik ben aan het stukje begonnen omdat ik geen zin had om aan mijn boek te werken. En aan dat boek ben ik ooit begonnen omdat ik het niet langer kon opbrengen om teksten te redigeren. En aan dat redigeren ben ik ooit begonnen omdat me de lust verging om te studeren. En aan die studie ben ik ooit begonnen omdat ik als de dood was voor een baan. Eigenlijk is alles wat ik ooit gedaan of geleerd of gemaakt heb voortgekomen uit een diepgewortelde weerzin tegen datgene wat ik eigenlijk moest doen.
De vraag is of de procrastinant zijn leven wegspoelt aan trivia en social media, of dat ie het er juist mee verrijkt. Want in al dat escapisme kunnen we tegentonen horen doorklinken die de ruis van het alledaagse doorbreken. Frisse lucht in ons maatschappelijk vacuüm. Misschien is de procrastinant dus gewoon een dromer die alleen inspiratie kan putten uit zaken die niet op werk lijken. Zoals de beste seks gepaard gaat met een zekere schaamte, zo begint het grote genieten voor de procrastinant pas als het schuldgevoel toeslaat.
Of zijn er uitzonderingen? Zeker. ‘Invisible People’ op YouTube bijvoorbeeld. Tien minuten durende filmpjes over veelal hoger opgeleide dakloze Amerikanen. Over bad luck, angst, survival, solidariteit, wanhoop en hoop, ons toevertrouwd door onzichtbare zielen. Hun getuigenissen verspillen geen seconde van onze tijd. Misschien omdat hun umwelt ons voorland is, misschien omdat ze ons influisteren dat de rat race voorbij gaat aan de essentie van ons wezen. We zijn niet voor niets allen procrastinant.
Dus. Tijdens de tienduizenden uren die we van ons leven hebben weg geprocrastineerd, hebben we vermoedelijk meer opgestoken van dat leven dan tijdens de momenten dat we onszelf forceerden om wat van het leven op te steken. Maar na dit Facebooktegeltje moet u weer verder met uw hectiek. En ik met mijn roman over een dagdromende schoolverlater. Dat wil zeggen, nadat ik een YouTubeje heb bekeken over de hoogste golf ooit besurft (33 meter, Portugal, 2014). Voel me er nu al schuldig over.
Invisible surfer
De hittegolf
- Categorie: Blog
En het afwaswater
Het was nog warmer dan het nu is. De ergste hittegolf sinds mensenheugenis, zei men. We lagen op bed. Naakt. Badend in elkaars zweet. Het raam wijd open, de luxaflex neer. Beneden raasde het verkeer door het lauwe afwaswater van de nacht. Toeterend... bandenpiepend... wegstervend...
We waren dronken, zoals altijd na het uitgaan. We hadden liederlijke seks gehad, zoals altijd na het drinken. Nu smeulden we na als de half verkoolde resten van een veldslag, deinend op de geluidsgolven uit de speakers, de pick-up op repeat voor een hypnotische cadans.
Tegen mijn gewoonte in bleef ik die nacht bij haar. Misschien omdat ik te moe was. Misschien omdat ik besefte dat dit Het Moment was. Dat het nooit beter zou worden dan deze ogenschijnlijk banale, slapeloze droomnacht. Omdat het universum even klopte. Het Lot ons elkaar gunde.
Natuurlijk is het niet ‘aan’ gebleven. Ik was te moeilijk, zij te onzeker. Die obstakels verdwenen alleen met een wijnhoofd. Dan werden we beesten. Lounge lizards die elkaar al in de kroeg in een target lock namen, elkaar onbeschaamd tegen de toog opvreeën tot ze door verbolgen stamgasten en barmannen de tent uit gejaagd werden. Triomf der lust!
Nu is ze met een man die geen drank nodig heeft om te genieten. Hij hoeft niet moeilijk te doen om zichzelf te zijn. Hij is een man met balans. Innerlijke rust. Een man die altijd blijft slapen en haar dan overstelpt met liefde. Bij hem is ze nooit onzeker, hoeft ze nimmer aan de wijn. Met hem klopt het universum. Iedere dag opnieuw.
Tot er een hittegolf uitbreekt.
Dan kan ze de slaap niet vatten. Doet ze het raam wat verder open. Zet ze die ene grijs gedraaide plaat op repeat. Trekt ze een fles wijn open. En deint ze weg op de hypnotiserende geluidsgolf, terwijl beneden het verkeer door het lauwe afwaswater van de nacht raast. Toeterend... bandenpiepend... wegstervend...
Venetian blinds
De vloot
- Categorie: Blog
Van Noah
Mijn favoriete procrastinatiefilm is Waterworld. Hij speelt zich af in een postapocalyptische toekomst waarin de continenten onder water zijn gelopen. Eenzame held Kevin Costner jaagt er met zijn steam punk trimaran over de eindeloze baren. Hij drijft handel in spullen die hij van de zeebodem opduikt dankzij kieuwen die hij ontwikkeld heeft (don’t ask). Costner wordt voortdurend belaagd door zeerovers. Maar het is niet de actie die me boeit. Het is dat eindeloze wateroppervlak. Die ruimte! Die mogelijkheden! Iedere keer als ik moet werken zit ik fragmenten te bekijken op YouTube, dromend van een reset der mensheid, als individualist pur sang.
En iedere keer als ik tijdens mijn wandeling langs de vloot van Noah kom, moet ik aan Waterworld denken. Noahs moederschip ligt sinds mensenheugenis in het kanaal aan ‘mijn’ kade, vlak vóór de drie bruggen. Met het verstrijken der jaren is Noah een eenzame oude man geworden, met schichtige, wantrouwige blik. Ik knik hem altijd glimlachend toe, op een manier die je van een postapocalyptische kapitein mag verwachten. Ook pas ik mijn tred aan zodat het lijkt alsof ik zeebenen heb. Maar Noah knikt noch glimlacht terug. Hij mag mij niet. En de rest van de mensheid vermoedelijk evenmin.
Toch kan hij onmogelijk voor kluizenaar versleten worden, want hij bevoorraadt passerende binnenvaartschepen. Sommige schippers meren langszij aan, andere komen per bestelbus. Voor de laatste categorie rolt Noah vloekend vaten over de veel te smalle strip naar de kade. Hij verkoopt van alles, van rollen beschuit tot loodzware ankers. Maar Noah is meer dan een nautische bedrijfsleider.
Achter die schichtige ogen gaat de blik van een ziener schuil. Noah verzamelt namelijk scheepjes. Een half dozijn heeft ie inmiddels aan het moederschip vast gesjord. Ze lijken compleet doorgeroest. Toch weet hij ze op een of andere manier drijvende te houden. Inmiddels kunnen we spreken van een bescheiden vloot. En ik denk te weten wat hij ermee van plan is.
Lang voordat de global warming was uitgevonden, voelde Noah al aan zijn water dat het zeepeil zou stijgen. En dat dat sneller zou gaan dan de mensheid zou willen inzien. Het lijkt er op dat ie gelijk gaat krijgen. Zeker nu met die Oost-Duitse zomers zal het niet lang meer duren of de ijsberen komen langs drijven op het laatste stukje Noordpoolijs. Dan is het kanaalwater voor mijn deur gestegen tot aan mijn etage, de bovenste verdieping van vier woonlagen. Mocht Noah langs komen met zijn vloot, dan hoop ik dat hij mij zal oppikken. Zodat ik geen kieuwen hoef te ontwikkelen.
Maar ik voel nu al aan mijn water dat Noah niet voor mij zal stoppen. Dat hij alleen zal aanmeren voor mijn onderburen, bij wie het water tot aan de lippen is gekomen omdat ik hen de deur heb gewezen, uit angst dat ze mijn appartement zullen overnemen. Voor mijn slag is geen plaats aan boord, aldus Noah. Hij is dan misschien een eenzame man, hij houdt niet van einzelgängers die dromen van een decimering der mensheid om zelf tot hun recht te komen. Volgens hem is het de individualist pur sang die toe is aan een reset.
Dus. Terwijl zijn vloot met mijn buren richting toekomst vaart, zet ik de zaag in mijn laminaat. Voor Plan B. Een steam punk trimaran zal het niet worden, mijn vloot van laminaatvlotten is geënt op een andere favoriete procrastinatiefilm: Cast Away. Over een schipbreukeling. Daar ga ik nu alvast fragmenten van bekijken. Tot YouTube is ondergelopen.
Klaar voor de zondvloed
Contact
- Categorie: Blog
Met de alien in ons
De belangrijkste reden waarom ik verhalen op Facebook plaats, is omdat ik zo contact kan maken met zielsverwanten. Daar bedoel ik niet alleen vrienden mee, ook mensen die ik helemaal niet ken. En mensen waar ik ogenschijnlijk weinig gemeen mee heb, of in het dagelijks leven niet snel zou ontmoeten. Die virtuele lijntjes vind ik bijzonder. Dus hoe bizar ik mijn universum ook moge presenteren, het is altijd de bedoeling dat de lezer iets herkent in mijn levensworstelingen en observaties. Hoe meer herkenning, des te krachtiger de connectie.
Natuurlijk is contact maken niet alleen voor een schrijver cruciaal. Het is een levensvoorwaarde voor iedere homo sapiens. De apensoort lijkt zich intrinsiek eenzaam te voelen, te hunkeren naar nóg meer broeders & zusters. Die bij voorkeur buiten bereik zijn. Waarom anders sturen we radiosignalen de ruimte in en proberen we uit diezelfde ruimte tekenen van leven op te vangen met enorme schotelantennes, terwijl we hier al met zijn acht miljarden langs elkaar heen praten? Alsof we onszelf het minst graag willen leren kennen.
Maar zelfs áls we contact kunnen maken met ander intelligent leven, dan is dat alleen zinnig met wezens waar we iets mee gemeen hebben. Die hier bijvoorbeeld ook wonen. Nou zijn er koffiedikkijkers die stellen dat UFO’s bestuurd worden door superieure aardbewoners, aliens die zich steeds terugtrekken in een dimensie die wij niet kunnen bevatten. Gaat uw lulkoekdetector vast van loeien. Toch loont het de moeite eens buiten uw doos te denken. Door een walvis onder de loep te nemen.
Uitgerust met het grootste brein ter wereld, houdt de potvis zich op in een ons grotendeels onbekend medium dat we oceaan noemen. Toegegeven, hun hersenen zijn in verhouding tot hun lichaamgewicht kleiner dan die van ons, maar ze communiceren op een niveau dat dat van ons wel eens zou kunnen overstijgen. Daarvoor maken ze gebruik van een klikachtig geluid. Aanvankelijk dachten wetenschappers dat dit slechts dienst deed als echolocatie, maar de klikcombinaties zijn zo extreem gevarieerd en complex, dat we van een taal moeten spreken, compleet met dialecten. Daarbij kunnen de mouse clicks ‘uitgeschreeuwd’ worden met een volume zo krachtig dat de signalen duizenden kilometers door het zeewater gedragen worden. Potvissen gebruiken de oceaan als een organisch internet.
Momenteel worden hun sound bytes geanalyseerd met behulp van kunstmatige intelligentie. Voor een juiste interpretatie dient de audio gekoppeld te worden aan gedrag. Maar potvissen observeren is lastig. Het dier moet niet veel hebben van de mens. Vermoedelijk bekijken zij ons zoals wij UFO’s waarnemen – met een flinke portie argwaan. Scheepsrompen staan bij hen te boek als Unindentified Floating Objects (die soms familieleden ontvoeren!). Van close encounters met bubbelende kikvorsmannen lopen ze een trauma op. Pas als wij zonder zuurstoffles in hun wereldje afdalen durven ze ons te benaderen. Sterker, free divers worden bedolven onder hun geklik. De potvis wil contact maken met de mens! Althans, zo zien wij dat graag.
Maar. Stel dat wij hun taal ooit ontcijferen. Stel dat we ooit kunnen terug klikken. Dan nog wordt het lastig communiceren. We leven immers in zeer verschillende omgevingen. Probeer een potvis maar eens duidelijk te maken hoe je een metrokaartje koopt in downtown New York. Dan zal hij je proberen uit te leggen hoe het is om in de complete duisternis van twee kilometer diepte op gehoor een reuzenpijlinktvis op te sporen. Zouden we elkaar ooit kunnen begrijpen? Misschien hoeft dat niet. Een vakantieliefde is immers zo betoverend door de taalbarrière. Misschien is de gewenste herkenning meer emotioneel dan praktisch, zoeken we slechts contact met een illusie die ons minder intrinsiek eenzaam doet voelen. Dan maakt het weinig uit of we dat signaal opvangen in de oneindige ruimte, de onmetelijke oceaan, of op het world wide web.
Potvissen poseren in een verticale meditatiehouding om de fotograaf in de maling te nemen (zo heeft een analyse van hun morse ons geleerd)
