*elke vrijdagmiddag een nieuw artikel*
Het vuur
- Categorie: Blog
Mijn stamkroeg zou gesloopt worden. Dat voelde alsof ik dakloos dreigde te raken. Immers, het bruine café was als mijn thuis. Omringd door vrienden en aangezwengeld door drank bloeide ik op van dromer tot prater, op zoek naar soortgenoten om over kunst & cultuur te bomen. Om het bestaan te vieren! Alsof er een vuur in mij brandde.
In die stamkroeg was iedereen gelijk. Koppelbazen, ingenieurs, studenten. Doe maar gewoon, doe je al gek genoeg! Dat moest nu elders gebeuren. Misschien maar goed ook, want ik had geen andere fakkeldragers kunnen vinden in dit bruine thuis.
Er gloorde licht aan het einde van de tunnel. Begin 1981 zou een cultuurcentrum worden geopend aan de desolate Doklaan. Het zou podium bieden aan bandjes, dichters en kleinkunstenaars. Uniek voor Zuid, waar iedereen sinds het bombardement toch vooral gewoon gedaan had. Ik hoopte er op geestverwanten te stuiten.
Viel dat even tegen. Qua cultuur. Zouteloze bandjes die hun repertoire afdraaiden, Amsterdamse dichters die geïrriteerd raakten door Rotterdams rumoer, cabaretiers die de lach aan hun broek hadden hangen. Allemaal zo ontzettend… gewoon. Gespeend van stijl, lef, overgave. De urgentie ontbrak. Het publiek slikte het als zoete koek. Was ik te veeleisend? Moest ik normaler worden?
Ik besloot me aan te melden als vrijwilliger voor een verbouwing. Leer je mensen kennen! Hard nodig nu mijn vrienden met hun vriendin voor de buis bleven hangen. Ik de mouwen opstropen. Maar de enige andere zonderling die ik tijdens de werkzaamheden trof was een boomlange alcoholist met gemankeerde agressieregulatie. Hij timmerde alsof hij zijn incestueuze vader van zich afsloeg. Niet de dynamiek waar ik naar op zoek was.
Misschien was bardienst meer mijn stiel. Leert iedereen je naam kennen! Ik de mouwen weer opstropen. Maar als barman moet je kunnen hoofdrekenen. Dat kan ik helemaal niet. Je moet ook stressbestendig zijn. Dat ben ik helemaal niet. Van alle kanten klonk het Rein! Rein! Rein! Ik gaf iedereen te veel wisselgeld terug om niemand tekort te doen. Na een avondje kastelein spelen wist ik dat mijn plek aan de andere kant van de toog was. Daar zou ik het bestaan vieren, desnoods in mijn eentje. De fakkel brandende houden! Of probeerde ik hem te blussen?
De laatste avond dat ik er aan de bar hing, sippend aan een vol glas, turend naar het laagdrempelige jolijt, besefte ik dat de cultuur waar ik naar snak hoogstzelden gemaakt wordt. Dat daar een maniak voor nodig is, een bezetene die ziel & zaligheid in zijn creatie steekt omdat ie anders stapel wordt. Een Joplin, een Kerouac, een Pryor… A live one.
Ik begreep nu ook dat mijn thuis nooit een kroeg kon zijn. Dat het zich in mijn achterhoofd bevindt, waar mijn favoriete maniakken het glas heffen op het bestaan. Waar de kiem van mijn persoonlijke maniak gelegd zou worden. Ik zette het volle glas terug op de bar. Betaalde de rekening. En verdween via de achteruitgang, zo geruisloos als een bezetene dat maar kan doen.
Daarmee was de heimwee niet verdampt. Integendeel. Nog steeds, als ik een bruin café passeer met zijn geuren en geluiden en lichtjes, word ik bevangen door een gelukzalig gevoel. De illusie dat ik thuiskom. Dan zucht ik diep, knoop ik de jas goed dicht, versnel ik de pas en laat ik mij opslokken door de nacht, mijn gedachten warmend aan een imaginair haardvuur waarin een blog ligt te knetteren. Tot de vonken ervan afspringen.
De muur
- Categorie: Blog
Ze had me gevraagd of ik haar wilde helpen met karweien. Gordijnrails ophangen in haar nieuwe flatje. Eigenlijk vond ik dat niet kunnen. Het was net uit tussen ons! En ze wist dat ik een hekel heb aan laat-dat-toch-een-ander-doen kluswerk. Maar de mens is zwak. Ik heb de neiging verliefd te worden op exen. Onbereikbaarheid, da’s romantiek voor bloggers. Dus daar ging ik met mijn boortjes van de Gamma.
Overigens had ze groot gelijk met dat uitmaken. Ik was de laatste tijd niet te genieten geweest. Afstandelijk, koud. Zoals bij elke relatie. Zodra de nieuwigheid eraf was belandde ik in de mokfase, dan stuitten mijn vriendinnen op een muur. Was ik op de vlucht voor hechting? Huiverig voor huiselijkheid? Getraumatiseerd door vroeger? Who cares. F*cked up.
Wat meespeelde was dat ik tijdens onze verkering verliefd was geworden op mijn ex. Die kon eigenlijk geen ex zijn, omdat we geen verkering hadden maar een eindeloze flirt. Als we samen de kroeg in doken gebeurde er daarna van alles. Zo hielden we de spanning erin. Jarenlang, als gemankeerde soul mates. Probeer daar maar eens tegenop te boksen, als degelijke nieuwe vriendin.
Die nu een degelijke nieuwe ex was geworden. Ze zwaaide uit het raam toen ik aanbelde – precies zoals als ze dat deed toen het nog aan was. Eigenlijk waren we enorm verschillend. Zij deed iets idealistisch met vluchtelingen, ik zong in een bandje over zelfmoord. Wat we deelden was een passie voor schrijven. Dat deden we in hetzelfde krantje.
Daarin speelde ik de meedogenloze filmrecensent, terwijl zij met milde pen haar medemens beschreef. Onze stukjes stonden op dezelfde pagina waardoor onze stijlen mooi contrasteerden. Dat maakte het extra spannend toen we het met elkaar gingen doen. En nu hoopte ik dat we weer zouden zoenen. Want ‘aan’, dat was toch ’t nieuwe ‘uit’?
Dus ik vol overgave in haar muur boren. Zou ze me weer willen? vroeg ik me af toen ik het eerste steenboortje verziekt had. Maar waarom doet ze dan zo afstandelijk, ja koud zelfs! dacht ik bij het tweede boortje. Ik wil helemaal niet dat het uit is! besefte ik toen ik het derde boortje verziekt had. En die k*tmuur, die is van beton! Ik smeet de gordijnrails op de grond. We kregen woorden. In een impuls probeerde ik haar te omhelzen, maar ze weerde mijn armen af. Ze zei dat ze bezoek had. BEZOEK!?
Wie dan? Haar nieuwe vriend. Waar dan? Hij had zich verschanst op haar toilet. WAT!? Een asielzoeker uit een oorlogsland. De jongen was zo beschadigd dat hij iedere confrontatie meed. Damn, dacht ik, da’s pas heavy shit. Daar vallen mijn huis-, tuin- & keukentraumaatjes bij in het niet. Hoe zou het met zijn bindingsangst zitten? En kon ie een beetje boren?
Toen ik de boel de boel had gelaten en buiten mijn fietsje besteeg, stond ze niet voor het raam te zwaaien. Mijn hart zonk alsof in beton gegoten. Toch was ik ook wel opgelucht. Nu hoefde ik me niet langer voor te doen als degelijke ex. Eens een fuck-up… Misschien dat mijn ex-ex (die geen ex kon zijn) zin had in een drankje. Eerst naar de Gamma voor een nieuw setje boren.
De intuïtie
- Categorie: Blog
‘Ze leeft nog! Ze leeft nog!’ kraaide ze. ‘Ik wíst ’t!’ Het was niet de eerste keer dat mijn moeder hysterisch deed over haar Indië. Maar nu leek ze in alle staten. Haar ogen waren zelfs vochtig geworden. Ze duwde fotootjes van een Indonesische familie onder onze neus. We slaakten een zucht, zoals we dat altijd deden als ze met haar jeugd dweepte. Nostalgie, dat was gezeik! Toch had Coef reden om te jubelen.
Het was begonnen met die oproep in Tong Tong, het lijfblad der Indiëgangers. Een Indonesische heer genaamd Tentua had in de zomer van 1973 om pen pals gevraagd. Hij woonde afgelegen, zocht contact, en belangrijker: hij miste de Nederlandse cultuur. Zijn oproep getuigde van een perfecte beheersing van onze taal. Hij wilde corresponderen met Indiëgangers bij wie het koloniale verleden nog vers in het geheugen lag.
Dan had ie een goede aan mijn moeder. Zij was al jaren bezig met het archiveren van haar jeugd, slenterde de godganse dag over Memory Lane. Want aarden in Holland, dat lukte niet. Nu kon ze haar hart luchten tegen een echte Indische man, zonder op gezucht te stuiten.
Aanvankelijk wisselden ze ditjes en datjes uit over hun jeugd. Door kinder-Maleis te gebruiken liet Coef zien hoe Indisch zij was (geen verwende plantersdochter!), door perfect Nederlands te schrijven liet hij zien hoe Hollands (ontwikkeld?) hij was. Onvermijdelijk kwam ook het heden ter sprake: Indonesië’s explosieve inflatie. Coef aarzelde geen moment en maakte geld over. Tentua, op zijn beurt, zou Coef een onbetaalbare dienst bewijzen.
Daarvoor moeten we terug naar ‘ons’ Indië. Hier had Coef een nanny, baboe Toek genaamd. Coef d’r echte moeder leed aan een hartziekte, dus die liet de opvoeding grotendeels aan Toek over. Omdat kind en nanny elkaars taal niet machtig waren, was hun communicatie voornamelijk intuïtief – negen jaar lang. Wat de band extra sterk maakte.
Het afscheid was abrupt. In 1942 moest het gezin vluchten als gevolg van de Japanse invasie. Panisch uitzwaaien, traantjes laten. En daarna uit het oog verliezen. Maar niet uit het hart. Want, zoals gezegd, Coef was niet als andere kolonistenkinderen.
Dertig jaar later zou ze haar geboorteland bezoeken. Niet alleen om haar huis op te sporen, ook de baboe. Zou Toek nog leven? Coef vóelde het aan haar water. Maar de reis was een groepsreis, wat detectivewerk onmogelijk maakte. Terug naar huis, terug naar af.
En nu bleek ze in pen pal Tentua een detective getroffen te hebben. Op locatie nog wel. Hij zoeken. Vragen. Verder zoeken. Navragen. En verdomd. Na een paar missers wist ie Toek op te sporen. De bejaarde kon haar oren niet geloven. ‘Coefje leeft nog!’ kraaide Toek in het Maleis. ‘Ik wist ‘t!’ Haar ogen waren vochtig geworden, schrijft Tentua met veel gevoel voor drama.
Coef zou contact met haar baboe houden tot aan Toeks dood. Ook zou zij haar financieel ondersteunen. Verbinding en herstelbetaling, voortkomend uit het hart in plaats van uit een politiek correcte kramp. Kom daar tegenwoordig maar eens om. En wie had er wat te mopperen over nostalgie?
Schone schijn
- Categorie: Blog
‘Loser’ is de term die gebezigd wordt voor dit type. Voor iemand die er maatschappelijk weinig van gebakken heeft, die speelbal lijkt van het lot. Mijn bron werkte nog steeds als bestelchauffeur voor een bedrijf dat linnengoed verhuurt. 40 jaar geleden waren de busjes herkenbaar aan een logo van een man die zijn gezicht afdroogt. Met grimmige blik, alsof hij net een lijk aan stukken heeft gezaagd.
Ikzelf was tijdelijke kracht. Zeer tijdelijk. Al na een maand werd ik ontslagen. Niet opgewassen tegen de stress van bezorgwerk. Het gejakker, het gejaag. Te weinig stamina om loser te worden. Om maar niet te spreken van de blikschade aan mijn busje.
De oud-collega die ik had opgespoord wilde ik interviewen voor mijn autobiografische roman Keukendrinkers. Die gaat over een schoolverlater die uitzendbaantjes afwerkt op zoek naar zielenrust. Ik had krenten voor mijn pap nodig. Jargon, anekdoten, roddels.
Ik herkende hem vaag. Hij mij in het geheel niet. Hij moet het vreemd gevonden hebben dat ik na zo veel jaren wilde komen lullen over een baantje dat ik slechts vier weken had volgehouden. Schrijvers, daar zit een schroefje bij los, zag ik hem denken. Hijzelf was evenzeer toe aan een onderhoudsbeurt. Jaren van jakkeren en jagen hadden hem afgemat. Arbeid waarvoor ik had bedankt. Zo iemand een ‘loser’ noemen getuigt van kortzichtigheid.
Het was zijn woning die indruk op me maakte. Smoezelig, half geverfd, niets aan de wanden. De chauffeur had geen enkele moeite gedaan om de schijn op te houden. Ongehinderd door burgerlijke schaamte. Dat kreeg mijn respect. Dus waarom moest ik dan huiveren?
Omdat ik het herkende. Mijn flat oogt net zo verwaarloosd. Daar heb ik een goede reden voor, maak ik mijzelf graag wijs. Het is een werkhok dat ik gebruik om monomaan in te typen. Inrichting, dat leidt maar af. Een garage ga je ook niet opleuken! Maar ik wantrouw mijn analyse. Als het me werkelijk koud laat hoe mijn flatje eruit ziet, zou ik me ook niet schamen voor de meteropnemer. Gelukkig kun je de standen tegenwoordig zelf doorgeven.
Daarmee ben ik nog niet uit de brand. Van de zomer krijg ik een filmploeg uit L.A. over de vloer. Yep. Een productiemaatschappij die documentaires maakt voor o.a. Netflix. Ze komen me interviewen over een onderwerp waar slechts een enkeling verstand van heeft. Hebben we het nog wel over, als het echt concreet wordt. Of na afloop, als ik eruit gesneden ben (‘wat een loser!’).
Voor die tijd moet ik mijn appartement opknappen, want dat promoveert straks tot decor. Mag ook wel die make-over, na twee decennia van uitwonen. De meeste mensen zouden een moord doen voor zo’n riante, betaalbare penthouse met uitzicht op een kanaal! Maar ik voel me een geketende kamper zonder bestelbusje. En het is zo veel werk. 17 deuren, 18 ramen, 7 radiatoren + een wirwar aan verwarmingsbuizen. En die muren! Overal muren!
De make-over en het interview zullen mijn ego ongetwijfeld een boost geven. Voor ware eigendunk duik ik liever in een schrijfsel. Zo’n blog over een antiheld die ervan gruwt de schone schijn op te houden. Die laat zien dat wij allen speelbal zijn van het lot. Tot het tijd is om aan stukken gezaagd te worden. Maar dan wel op Netflix.
De hartstreek
- Categorie: Blog
Er hing niets aan de wanden van zijn werkkamer in het monumentale grachtenpand. Dat vond ik opmerkelijk, voor de directeur van een reclamebureau. Maar ook herkenbaar, omdat ik zelf evenmin afgeleid wil worden van het creatieve proces. Schilderijtjes, da’s voor burgers als mijn vader. Daarbij, de directeur boeide mij al genoeg. Hij leek op een psychopathische variant van Derrick, met ijskoude blik boven een two tone overhemd, vulpen in de aanslag.
Ik was aangenomen als copywriter vanwege mijn open sollicitatie. Die had ik geschreven in de vorm van een reclame. Een uithangbord voor mijn scherpe pen. De directeur zelf bleek meester in het analyseren van de wensen van de klant. Ik laafde me aan zijn briljante brein. Een vader-zoon relatie is wat veel gezegd, maar als we samen aan zijn mahoniehouten tafel tekst fijn slepen, hadden we een klik. De synergie van verwante geesten! Een verwantschap die ik thuis had gemist – mijn pa was meer van de gezelligheid dan van de creativiteit.
De directeur had een zoon die in hetzelfde pand werkte. Niet in hetzelfde bedrijf. Deze gozer, met babyface en ijskoude blik, had op de eerste een internetbedrijf opgezet. Rond de millenniumwisseling was dat nog een hachelijke onderneming. Erop of eronder! De vader had er als aandeelhouder flink in geïnvesteerd. Misschien ergerde hij zich daarom aan de nonchalance van zijn zoon. Verwend joch! zag je hem denken, precies zoals mijn vader naar mij keek als ik weer eens een studie verknald had.
Was mijn vader van het oude geld, deze directeur wilde dat graag lijken. Vandaar die vulpen. Toch was hij als reclamecowboy binnengelopen tijdens de greed-is-good days van de jaren ’80. In de wandelgangen vernam ik dat ie ooit een cursus Beschaafd Articuleren had gevolgd om zijn platte accent te verbloemen. Hij camoufleerde zijn roots! Die koude blik was overblijfsel van zijn dagen als vrije jongen. Het briljante brein huisde in een straatvechter.
In de twee jaar dat ik er heb gewerkt kreeg de relatie tussen de directeur en de dotcomzoon een hoog Bordewijkgehalte. De spanning was te snijden in de marmeren gangen. Tot de twee niet meer samen door de deur konden. Liever sleutelde de vader met mij aan een campagne, kauwend op zijn vulpen, als een roofdier dat zijn snijtanden slijpt aan een bot.
De explosie vond plaats op de gang, pal voor de gesloten deur van mijn kamertje. De zoon had een vermogen geïnvesteerd in verkeerde IT-apparatuur. Die deal was onomkeerbaar. De vader, als aandeelhouder maar vooral als pa, schold de jongeman de huid vol. Mi-nu-ten lang. De straatvechter manifesteerde zich! Daarna werd het stil. Ik durfde mijn deur nauwelijks te openen, huiverig op het lijk van de zoon te stuiten, de vulpen natrillend in de hartstreek.
De uitbarsting had alles te maken met het naderende faillissement van het reclamebureau. De dagen van de directeur waren geteld, terwijl het dotcombedrijfje liep als een speer. De zoon had de vader overschaduwd. De laatste dag zag ik senior in zijn kamer zitten, starend naar de lege wanden die nu troosteloos leken – precies zoals de muren bij mij thuis.
Opeens miste ik mijn vader en zijn schilderijtjes. Zijn warme burgerlijkheid, zijn gezellige lulligheid. Misschien hadden wij ook wel een klik. Zo een die geen scherpe pen vereist. Slechts hart.
