*elke vrijdagmiddag een nieuw artikel*

Categorie: Blog
Het nachtuiltje

- Zeg, wat krijgen we nu? Moet jij niet allang in dromenland zijn? Het is bijna 10 uur!
• Kannie slape… *wrijft in oogjes*
- Wat kijk je sip. Heb je weer enge schaduwen op de muur gezien?
• Ja…
- Nou, trek je vestje over je nachtpon aan en kom maar op schoot zitten.
• *geeuwt, trekt vestje aan en kruipt op schoot voor de computer* Ben je mee bezig?
- Ik ben een boek aan het schrijven. Voor kinderen. Niet aan de toetsen zitten hoor.
• Waar gaat het over?
- Een spookje. Wat heb jij een koude voetjes zeg!
• Maar spoken bestaan toch niet?
- Dit spookje wel hoor.
• Waarom dan?
- Gewoon, omdat ik dat wil. En het is een bijzonder spookje. Hij is bang in het donker én voor mensen. Een heel angstig geestje.
• Is ie ook bang dat ie niet bestaat?
- Dat zou zomaar kunnen. Hij woont op een zolder waar ook een meisje slaapt. Op een nacht probeert ie haar bang te maken door ‘boehoeoeoe’ te roepen en enge bewegingen te maken, omdat spoken dat nu eenmaal horen te doen. Maar eigenlijk durft ie dat helemaal niet. Het wordt een heel zachte ‘boehoeoeoe’ en ook zijn gebaren zien er niet dreigend uit. Hij lijkt meer een uilenjong dat probeert uit te vliegen, of een slaperig kind dat een knuffel wil. Het meisje schrikt niet van hem. Integendeel; ze vindt het fijn gezelschap te hebben. En het spookje is enorm opgelucht dat ze hem niet bang maakt.
• Heeft het meisje geen broertjes of zusjes?
- Nee. Ze is een wees. Ze woont bij haar oma op een oude donkere boerderij. En die grootmoeder gaat altijd met de kippen op stok. Op zolder is het wel erg stil, vindt het meisje. Alsof ze alleen op de wereld is.
• Heeft ze geen vriendjes?
- Nou, ze is een beetje anders dan andere kinderen. Ze houdt meer van wegdromen dan van spelletjes doen. En van Barbie moet ze al helemaal niets hebben. Daarom is ze meestal in haar eentje.
• Ja. Jij bent ook vaak alleen hè?
- Eh… dat is wel zo ja. Maar ik heb zat vrienden hoor. Die zie ik liever in de stad of zo, want mijn flat is een ongezellig werkhok. En voor schrijven heb je eenzaamheid nodig. Als ik aan het boek werk lijkt het of de héle wereld in mijn hoofd zit. Dan houdt iedereen me gezelschap.
• Ja… Wanneer is het af?
- Geen idee. Misschien wel nooit.
• Dan wordt het een echt spookboek!
- Dat heb jij goed gezien. • Voor wie schrijf je het?
- Voor jou natuurlijk! Iedere keer als ik eraan werk, kom jij even spoken. Zullen we dat afspreken?
• Ja!
- Maar luister, het is de hoogste tijd.
• Kom je me nog even instoppen? En lees je me dan voor uit het boek? Pleasepleaseplease.
- Vooruit, één hoofdstukje. Waarin het meisje en het spookje elkaar leren kennen.
• Morgen ook een hoofdstukje?
- Net zo vaak als jij komt spoken. Tot je niet meer bang bent in het donker.
• Maar…
- Maar? Waarom kijk je nu weer sip?
• …misschien besta ik zelf wel helemaal n…
- Doe niet zo gek! Natuurlijk wel! Als wij dat willen!
• *geeuwt een glimlach en steekt armpjes uit*

Categorie: Blog
Het Gezicht van Hoog Catharijne

Zolang ik me kan herinneren is lachen mijn manier van aandachttrekken geweest. Hele foto-albums heb ik vol gegrijnsd. Zelfs op peuterkiekjes lijk ik een tweedehandsautoverkoper. En toen mijn gezicht in de puberteit geteisterd werd door acne, leidde het ivoor af van de ravage.

Inmiddels slijt mijn gebit buitensporig hard doordat ik in mijn slaap knars, een bitje ten spijt. Waarom ik dat doe mag Joost weten. Iets met vroeger? Iets met zelfbeeld? In ieder geval iets met frustratie. De tandarts heeft het geheel een paar millimeter opgehoogd. Dat kunnen ze tegenwoordig. Een dure ingreep, maar vakkudig uitgevoerd. Nu heb ik weer de grijns van een jongeman. En belangrijker: zo komen de zenuwen niet over vijf jaar bloot te liggen.

Soms vind ik al dat gelach storend. Op Facebook word ik zelden geraakt door foto’s van vrienden waarop zij poseren als een politicus-op-campagne. Liever zie ik hen zoals zij zich werkelijk voelen: verdrietig, geïrriteerd, verveeld, zorgelijk, schuldig. Zoals mensen kijken die zich onbespied wanen. Maar authenticiteit is zelden a pretty picture. Slechts een enkele keer wordt ons Ware Gezicht opgeluisterd door een spontane glimlach of de slappe lach. En je zal zien, dan is het rolletje op.

Dus waarom liever één moment van verstild chagrijn dan tien schaterende Insta-kiekjes? Omdat waarachtigheid een geheim wapen herbergt, een X-factor die we in elkaars blik herkennen en die ons minder intrinsiek eenzaam doet voelen. Hij zet onze interne PR-machine even op pauze, laat ons echt contact maken. Helaas wordt deze X-factor sinds de uitvinding van de selfie met uitsterven bedreigd. Het is een kostbaar kleinood geworden, nu we op social media allemaal een fantastisch leven leiden. Was het vroeger dan tóch beter?

Gelukkig hebben we de foto’s nog. Of in iedere geval één. Deze pasfoto stamt uit begin jaren ’90 en is gemaakt in zo’n automaat van Hoog Catharijne. Dat was toen nog een groezelig winkelcentrum waarvan ik vreesde dat het mijn voorland was. De pasfoto is een van de weinige beelden waarop ik niet lach. Hij oogt zo beduimeld als het spiegelglas van de automaat. Ik koester hem omdat hij me ivoorloos weergeeft. Moe. Depressief. Katerig. Maar vastberaden als een junkie. Het Gezicht van Hoog Catharijne.

Van pensioneren in een kartonnen doos is het niet gekomen. Maar de ironie wil dat er nog geen maand na de ‘cosmetische’ renovatie van mijn gebit een kies getrokken moest worden. Een unicum! Het geld is op, dus een implantaat zit er niet in. Het zwarte gat maakt mijn grijns wat dakloos, maar ik voel me door het tonen van het verval meer mijzelf, minder wannabe reality star. Niets zo onaantrekkelijk als de zucht naar perfectie.

Over imperfectie gesproken, wat zou het een verademing zijn als we allemaal onze profielfoto op Facebook vervingen door een kiek waarop we niet hoeven te stralen. 2,89 miljard chagrijnige smoelen… zie je het voor je? Dat deze muiterij het einde van het smoelenboek zal inluiden lijkt me onvermijdelijk, maar dan hebben we elkaar toch even écht gezien, voordat het licht uitgaat in dit lachspiegelpaleis. En wie weet, houd ik dan op met knarsen.

Categorie: Blog
De afstand

Steeds als ik plaatsneem in de wachtruimte van de oogpoli moet ik glimlachen. Onder iedere stoel is een bordje aangebracht dat ‘stoel’ leest. Nog niet zo lang geleden moesten die voorkomen dat we contact met elkaar maakten, tenzij je al een paartje vormde natuurlijk. Nu de crisis bezworen is lijken de bordjes eerder thuis te horen in een kunstgalerij of in een absurde cartoon. Bovendien zijn ze onleesbaar voor het gros van de doelgroep.

Ik ben vaste klant van de poli omdat mijn ogenzenuwen sinds een jaar of 15 aangetast worden door glaucoom. Eigenlijk is dat een ouderdomsziekte. En normaal gesproken leidt het tot uitval van de periferie van het gezichtsveld. Bij mij heeft het in het centrum huisgehouden, waardoor het linkeroog onbruikbaar is geworden. Voor het rechteroog brand ik een kaarsje. Maar wees gerust, deze blog gaat niet over ziekte.

In de wachtruimte word ik steevast omringd door bejaarden. Echtparen die elkaar al jaren niet meer kunnen zien of luchten, maar zich zichtbaar aan elkaar vastklampen, als de dood om de eenzaamheid van het bestaan te incasseren. Vroeger observeerde ik hen met dedain, achtte ik mijzelf vreselijk onafhankelijk. Tegenwoordig voelt mijn autonomie als valse romantiek. En vraag ik mij af of het leven niet juist draait om de wrijving die afhankelijkheid met zich meebrengt. Zou de essentie van het bestaan mij zijn ontgaan? Gelukkig kan ik de glaucoom de schuld geven van mijn blinde vlekken.

Vandaag is de wachtruimte verlaten. De oudjes zijn en masse door het virus geveld. Nee, geen cynische opmerkingen over dor hout. Mijn praatjes zijn verstomd. Daarbij, het volgende piekerpunt dient zich aan: welk zintuig zou bij uitval de mens het meest isoleren? Common sense zegt dat dit ‘zicht’ is, aangezien blindheid afhankelijk maakt. Toch lees je vaak dat doofheid het sterkst doet vereenzamen.

Naarmate ik ouder word hecht ik vooral aan mijn reukvermogen. Immers, in geuren ligt het archief van onze emoties besloten. Het biedt mij troost om in de avonduren het aroma van de straat op te snuiven, gedragen door een zwoele nazomerbui, overgewaaid uit vervlogen tijden – toen contact nog gewenst was. Het kan geen toeval zijn dat corona juist dit zintuig invalideert.

Indirect tast het er nog een aan: de tastzin. Want de anderhalvemetersamenleving mag dan uit de maatschappij geschrapt zijn, ze is allerminst uit ons systeem verdwenen. We zullen ons nog jaren van elkaar distantiëren, als gevangenen van onze gezondheid. Een afstand die emotioneel uitholt, en dan met name de solisten onder ons. Terwijl ik diezelfde afstand toch vaak vóór het virus zelf gecreëerd heb als een relatie mij begon te benauwen. Zou tast ons meest fundamentele zintuig zijn?

Als je maar lang genoeg in een verlaten wachtkamer doorbrengt krijgt dit soort mijmeringen de ruimte. Met de vergrijzing zal het de komende jaren wel weer aantrekken. Sterker, er komt een dag dat ik zelf zo’n AOW’er ben die de bordjes op het linoleum niet kan lezen. Tot die tijd neem ik een eigen bordje mee, met daarop ‘contact’ in plaats van ‘stoel’. Bedoeld voor die ene andere solist in mijn periferie. Want flirten in een oogpoli, da’s romantischer dan een blind date. Allez, zolang de tastzin nog intact is hè.

Categorie: Blog

Eigenlijk is het een voorrecht om uit een tijdperk te stammen waarin weinig werd vastgelegd. Immers, voor oldtimers heeft iedere jeugdfoto een waarde die onvoorstelbaar is voor de huidige smartphone-generatie. Nog fijner is het om – zoals ik – opgegroeid te zijn in de oertijd maar wel in een gezin waarin buitensporig veel werd vereeuwigd. Da’s zoiets als paleontologie in een massagraf van dino’s. Zo vond ik dit kaartje uit 1961. Sweet!

Mijn moeder registreerde het gezinsleven niet alleen met tekeningen, foto’s en in dagboeken, ze maakte ook geluidsopnamen met een bandrecorder. De meeste tapes betreffen huis-, tuin- en keukenwonderen zoals kinderen die Sinterklaasliedjes zingen en over school vertellen. Ook legde ze een van haar baarpartijen (!) vast, waarop uiteraard veel gekreun en gesteun klinkt. Meest intrigerend vind ik een tape zonder titel waarbij ze, zo zal blijken, de recorder liet draaien voor een authentieke impressie van het gezinsleven. Reality radio!

Als ik de ogen sluit en op ‘play’ druk houd ik mijn hart vast. Voor mij is zo’n tijdreisje niet zonder risico. Straks zit ik weer vast in dat spookhuis vol geweld en gescheld. Daarbij, geen grotere angstaanjager dan eigen fantasie, die vrij spel krijgt door gebrek aan beeld. Toch lijk ik er ook naar te verlangen, naar die vroege jeugd, toen de wereld nog klein was en het leven vanzelfsprekend. Verkapte zelfkwelling of oprechte nostalgie?

De huiver blijkt onnodig. Zodra ik mijn moeders bakvissengiechel en mijn vaders gedecideerde rokershoest hoor zit ik weer ‘gewoon’ thuis, op de singel, begin jaren ’60. Mijn ouders discussiëren over halszaken als overblijven en de mazelen, beklagen zich over bekakte ouders en idiote patiënten, gebruiken modewoordjes als ‘mieters’ en maken grapjes over ons favoriete hoorspel Paulus de Boskabouter. Those were the days.

Natuurlijk wordt er ook kattig gedaan, maar da’s normaal in een hectisch gezin. Geen moment hoor ik mijn moeder krijsen, laat staan klappen uitdelen. Sterker, ze praat tegen ons met een vriendelijke, pedagogisch verantwoorde stem. Op de achtergrond klinkt singeltje Deep in the Heart of Texas uit de mono speaker van de pick-up. Alles lijkt in tune met het lieftallige gezinnetje dat ze op het kaartje heeft getekend. Zit de horror dan tussen mijn oren?

Nou… Op een gegeven moment ontstaat er op de tape onenigheid over authenticiteit. Volgens mijn vader heeft mijn moeder de neiging het apparaat uit te zetten zodra ze haar geduld verliest. Wat kan kloppen, want soms hoor ik hoe zij er een pedagogisch zeer onverantwoord ‘RRREIN! SSSCHIET OP! GODVERDEGOD…’ uitgooit en dit bruusk wordt afgebroken. Volgens mijn vader moet mijn moeder ook op die momenten de tape laten rollen. ‘Het enige wat er nog niet op staat is jouw gekijf. Over 25 jaar denkt het nageslacht dat je net zo lief en schattig bent geweest als je nu doet. Ze mogen ook weten hoe erg ik het heb gehad!’

Authentiek of niet, ik luister de tape helemaal af. Mijn uithoudingsvermogen – of is het vertrouwen? – wordt beloond. Want opeens begint het gezin te zingen. Spontaan. Vader Jacob. Een canon! We klinken net zo vals en uit de maat als de dieren van kabouter Paulus, maar ik geniet met volle teugen van onze gemankeerde harmonie. Ik moet zelfs iets wegslikken. En weet weer waar ik naar verlangde toen ik het massagraf der dino’s opende.

Categorie: Blog
Weg met twee fietsers naast geparkeerde auto's

Volgens Jung en Hemingway proberen sentimentele mensen een wreed karakter te verbergen. Dat is ook mijn indruk, als ik op Facebook weer eens mierzoete emoticons afgewisseld zie worden door hoon en verwensing – afkomstig van dezelfde reaguurder. Maar naar anderen wijzen, da’s niet chic, ook niet als zij naar anderen wijzen. De vraag is hoe wreed ikzelf ben. Want ik smelt bij dit beeld van een vader die zijn verklede zoontje naar een partijtje begeleidt.

Mijn idee van vaderschap is ontegenzeggelijk sentimenteel. Sterker, als kinderloze senior ben ik ervan overtuigd dat niets zo bijzonder is als opvoeding. Terwijl ik uit ervaring weet dat stiefvader spelen op middelbare leeftijd geen rozengeur en maneschijn is. Maar je eigen vlees en bloed, da’s toch anders, houd ik mezelf graag voor. Illusies moet je koesteren als je een gesmoorde kinderwens dragelijk wilt houden.

De volgende vraag is wat voor ‘natuurlijke’ vader ik geweest zou zijn. Als twintiger vermoedelijk zo een die zijn kroost slaat. Immers, volwassenen die als kind mishandeld zijn hebben de neiging dit geweld door te geven. De truc is om jezelf vóór die tijd door-en-door te leren kennen. Daar heb ik jarenlang groepstherapie voor nodig gehad. Verwerken deed ik er niets, maar de feedback werkte confronterend. Er bleek een boos mannetje in mij te zitten.

Wreedheid is echter een tandje erger. Dat ik daar aanleg voor heb bleek tijdens mijn jeugdjaren. Kan me herinneren hoe ik een meelworm in de fik stak om te zien hoe het dier zou reageren. Hoe ik een muisje dat op een plakstrip crepeerde in een emmer water verdronk. Hoe ik, gefrustreerd omdat het meisje waarmee ik was niets met me wilde, een roodborstje met een luchtbuks doodschoot. Terwijl ik me de grootste dierenvriend van Rotterdam waande.

Sommige mensen zullen dergelijke kleine gruweldaden wegwuiven als jeugdzonden. Ik niet. Niet met mijn jeugd. Niet na al die therapie. Voor mij waren het alarmsignalen. Ik vermoed dan ook dat het een kwestie van instinct is geweest, dat ik mijn vaderschap nooit verder heb laten komen dan fantasie. Hoezeer ik ook naar kroost verlangde.

Het is ook weer niet zo dat ik me dagelijks zorgen heb gemaakt om mijn inner Rein the Ripper. De afschuw direct na de daden én het rotgevoel bij flashbacks spraken voor zich. Daarbij, ik ben met de jaren misschien een onmogelijke partner gebleken, geen wrede. En als stiefpapa deed ik het lang niet slecht. Wel moet ik bekennen dat ik mijn zakdoek vol snoot als we familiefilm Little Miss Sunshine bekeken. Met die gevoelens loop ik liever niet te koop.

Alhoewel. Bij deze foto van het joch in zijn rode, welhaast idiote en daardoor hartverwarmende tenue, geëscorteerd door zijn doodserieuze en daardoor hartverwarmende vader, smelt ik. Het cameraatje van mijn Samsung doet hetzelfde, want dat begint ijverig te aquarelleren als ik de foto opblaas. Wat toch nodig is, aangezien ik vader & zoon niet te dicht wilde naderen. ‘Papa, we worden achtervolgd door een enge opa!’ hoorde ik de smurf al bijna zeggen. Als de vader mijn gegluur had vastgelegd, had ie me dezelfde dag nog op Facebook zwartgemaakt als pedo. Om me na het lezen van dit stukje onder de hartjes te bedelven. Soms verbergt een wreed karakter een sentimentele inborst.

Copyright © 2021 - Rein Hannik