Blog
- Categorie: Blog
De patiënten hadden een afscheidscomité opgericht. Deze uitverkorenen, die de 2000 man tellende praktijk van mijn vader vertegenwoordigden, zouden ons huis aandoen om hem een cadeau aan te bieden. Als dank voor zijn goede zorgen als huisarts, bijna 20 jaar lang.
Mijn vader was populair onder zijn mensen. Terecht. Met zijn nuchterheid, betrokkenheid en humor stond hij bekend als een mensenmens, lang voordat die term gebezigd werd. Bovendien was hij vrij van kapsones, terwijl een arts medio jaren ’70 nog voor een halve notabele doorging. Onze brievenbus stroomde over van de dankbrieven, de enveloppen verzegeld met traanvocht. Ze konden mijn vader niet op andere gedachten brengen.
Hij verkocht zijn praktijk om keuringsarts te worden bij het GAK. Deze zelfdegradatie tot loonsloof kwam geen dag te vroeg. Mijn vader werd gesloopt door de weekenddiensten, de nachtelijke telefoontjes, de onzekerheid die het ondernemerschap met zich meebrengt. Toentertijd stond je er als huisarts alleen voor. Hij snakte naar normale werkuren, vrije tijd en vakantiedagen. Naar een weekend lang wegdromen boven een historische roman, zoals ik dat deed voor mijn aquarium. In gedachten even ergens anders zijn.
Maar eerst het comité over de vloer. Voor mijn moeder betekende dat een menselijke ramp. Was ze vroeger allergisch voor patiënten, nu was ze als de dood voor hen. Dagelijks hoorde ze hen kwaad spreken over haar als ze langs liepen over de singel. Zouden ze haar straks uitlachen? Wegkijken? En moest ze hun koekjes voeren? Sigaretten? Ze had ons kinderen in opperste staat van paraatheid gebracht. Vreemden over de vloer! Haren kammen! Ik had zelfs mijn aquarium in de woonkamer schoongemaakt. Nooit eerder leek ons gezin zó normaal.
Daar kwam het gezelschap aanzetten. Een half dozijn dames en heren op leeftijd, voor de gelegenheid opgedirkt als kerkgangers. De dames gedoopt in eau de cologne, de heren gehuld in pakken van overleden vaders. Ze hadden een kolossaal cadeau meegenomen dat door twee man getild moest worden. Verpakt in zilverpapier, ingesnoerd door een rode strik.
Wat volgde was een gruwelijk uur van opzitten. Op het skai lederen bankstel, met een augurk in het achterste, peentjes zwetend uit de oksels. Nog een kopje koffie? Koekje erbij? Sigaretje? Mijn moeder deed zó haar best. Ik zag haar groen wegtrekken, verlangend naar het Jappenkamp. Ze was gebouwd op overleven, niet op theeleuten. Natuurlijk werd mijn vader in het zonnetje gezet, op het gênante af. En natuurlijk zei hij dat het met pijn in zijn hart was, dit afscheid. Toen was het tijd voor het cadeau. Strik los! Uitpakken!
Het bleek een televisie. Maar niet zo maar een. Een grootbeeld KLEUREN-tv. Met maar liefst TIEN voorkeuzemogelijkheden. Meeste indruk maakten de TIPTOETSEN; je hoefde geen knop in te drukken om te zappen van Nederland 1 naar Nederland 2 en terug – een aanraking volstond! De 21ste eeuw had huize Hannik bereikt. Mijn aquarium moest het veld ruimen.
De baan zou mijn vader geen soelaas bieden. Probleem van het oplossen van een crisis is dat er dan ruimte komt voor een andere crisis. Zoals een echtgenote die opgenomen moet worden met paranoïde klachten. Maar die namiddag, toen het comité vertrokken was en wij ons abnormale zelf konden zijn, hebben we als een echt gezin zitten wegdromen voor de verzadigde kleuren van de toekomst. Samen even ergens anders zijn. Een aanraking volstond.
- Categorie: Blog
Het kwam door dat huis. Piet woonde in een schitterende villa nabij Boijmans Van Beuningen. Het gezin had de ambstwoning toegewezen gekregen omdat Piets vader ambassadeur was. Het pand zag er – op een ouderwetse manier – hypermodern uit, met wit pleisterwerk, grote ramen en afgeronde meubels. Zo anders dan ons spookhuis met tweedehands meuk! Vooral de keuken, badend in daglicht en geurend naar verse kruiden, had een hemelse ambiance. Een plek waar je je welkom voelde. Ik was er kind aan huis.
Het kwam ook door de ouders. Met haar blonde lokken en zwevende jurken leek Piets moeder een arische godin. Immer goedlachs maakte ze de lekkerste dingen voor ons klaar in de keuken. Zo anders dan mijn moeder! Die zat liever achter de ezel dan het fornuis. Piets vader was ook anders dan mijn pa. Gekleed in maatpakken met zijden dassen walste hij door de vertrekken met de zwier van iemand die gewend is te delegeren. Een man van de wereld! Mijn vader was meer van de koude grond: een ambachtsman die met lompe stappen en lubberende broeken zijn praktijk runde. Piets ouders waren zo gepolijst dat ze bij de villa leken te horen en de jongeman een vlekkeloze jeugd moesten bezorgen.
Piet zelf had ik op de lagere school leren kennen. Dat hij uit het buitenland kwam was voor mij een pré. Ik koos altijd voor uitheemse kameraadjes (Deens, Surinaams, Chinees) omdat die net zo afwijkend leken als dat ik me voelde. Dat gold zeker voor Piet. Hij was net zo’n dagdromer als ik. Ook deelden we een passie voor ‘uitvinden’. Ik zag mijzelf graag als een kwantummechanicus à la Guust Flater. Piet was behalve denker vooral doener. Op het dakterras had hij allerlei apparaten staan die hij uit elkaar haalde om ze weer foutloos in elkaar te schroeven. Dat deed ie onbevreesd, ook omdat er in de villa nooit klappen vielen.
Misschien voelde ik me er daarom nooit helemaal senang. Alles was er zo… perfect. Alsof ik in een simulatie was beland, een pedagogisch experiment. Die moeder die de godganse dag gastvrij liep te doen met haar eeuwige glimlach… maar kunst maken zoals mijn moeder kon ze niet. En die vader die de godganse dag succesvol liep te doen met zijn zwier… maar mensen beter maken zoals mijn vader kon ie niet. Toen het gezin werd overgeplaatst naar een villa op de evenaar, beloofden Piet en ik elkaar te schrijven. Waarop het contact verwaterde.
Nu internet van de wereld een dorp heeft gemaakt komt Piet weer voor op mijn radar. Hij is ingenieur geworden. Een briljante! Eerst werkzaam bij een bekende vliegtuigbouwer, nu topmanager bij de Amerikaanse luchtmacht. Specialiteit: artificial intelligence.
Op YouTube presenteert hij zijn high-tech verhaal met aanstekelijk enthousiasme, ondanks die kapot gepoetste jeugd. Zo daagt hij zijn team graag uit om out of the box te denken. ‘Ontwerp een compleet nieuw soort pennenhouder!’ grapt hij met serieuze grijns. Ik denk gelijk mee. Maar belangrijker: zou je met AI ideale ouders kunnen ontwikkelen?
De villa nabij Boijmans Van Beuningen staat er nog steeds. Het is een museum geworden. Of is het een simulatie? Bestemd voor dagjesmensen die dromen van kokkerellen en delegeren. Binnenkort ga ik er langs om mij succesvol te voelen. Of liever nog, om er met een pen te spelen. Op het dakterras uiteraard. Out of the box, de enige plek waar ik me thuis voel.
- Categorie: Blog
Mijn leven lang fotografeer ik mijn leven. Geleerd van mijn moeder. Die deed dat omdat haar ouderlijk huis was afgefikt. Alles was ze kwijtgeraakt. Ik deed het aanvankelijk omdat ik mijn ouderlijk huis wilde affikken. Zo legde ik de kamers vast zonder bewoners, als impressies van een levenloos dagelijks leven. Dat was thuis voor mij: een plek waar niemand je zag staan.
Op het lyceum gaf de camera mij juist bestaansrecht. Jarenlang was ik een onderdeurtje met piepstemmetje geweest, kampend met hopeloze verliefdheden. Tot ik op een schoolreisje ontdekte dat je met een camera meer mans was. Klasgenoten en leraren lieten zich graag vastleggen tijdens zo’n trip. Een foto, dat was iets bijzonders. Iets voor later.
Echt machtig met de camera voelde ik me op Kolderdag. Traditiegetrouw werd het schoolbestuur overgenomen door een regime van eindexamenkandidaten. Wij dus. Revolutie! We hadden het plan opgevat om in de week ervóór leraren op dia vast te leggen. Die beelden zouden we op Kolderdag projecteren, ondersteund door een geluidsband die we eveneens van te voren vastlegden. Zo konden we de leraren subversieve teksten in de mond leggen.
Een week lang zat ik iedere dag met moeders Olympus Pen in de klas. Ik klikte mijn prooien op onbewaakte momenten met de vingervlugheid van een paparazzo. Vervolgens sprak ik met het Kolderteam de stemmen van de leraren in op een cassetterecorder. En verdomd. Het wérkte. Ik werd populair op Kolderdag. Niet dat ik verkering kreeg, wel een baard in de keel.
Waar die dia’s gebleven zijn is mij lang een raadsel geweest. Tot ik op een website stuitte die kond doet van een reünie van het lyceum, eind dit jaar. Er staan foto’s op van leraren uit mijn tijd. Ik zou durven zweren dat... Toch zal ik de organisatoren niet snel benaderen, want zij kijken heel anders terug op hun schooljaren dan ik doe op de mijne. Een citaat van de site:
“Het *** Lyceum stond alom bekend om uitzonderlijk goed onderwijs, met begaafde docenten die les gaven met bezieling. Erudiete dames en heren met als missie om jonge ogen te openen voor een eigenwijze kijk op de wereld. En hen uit te dagen met ‘er is meer in de wereld dan jij nu ziet’. Het verruimde je blik, opende de wereld voor jou en er was ruimte voor plezier en humor.”
Mijn mond viel open bij de quote. Hadden ze het over hetzelfde lyceum? In mijn ervaring was het een krater van stampwerk en sarcasme, met leraren die je negeerden of een standje gaven vanwege een onvoldoende. Nooit een persoonlijk gesprek, nooit een hand op de schouder. Terwijl ze wisten van de situatie bij mij thuis. Vandaar mijn boze oog op Kolderdag.
Er zat wrok achter mijn lens. Woede. Wanhoop zelfs. Emoties die elders thuishoorden. Niet voor niets legde ik het ouderlijk huis vast zonder gezin, de kamers als plaatsen delict. Alsof in dat vacuüm van desolate ruimten iets in mij gestorven was, en ik bewijzen verzamelde voor later. Voor aanklachten. Voor… blogs?
Die zijn nu mijn excuus geworden om te fotograferen. Echter, niet langer om verwijten te maken of oordelen te vellen. Evenmin om bewijzen te verzamelen. Ben ook niet bang alles kwijt te raken. Ik fotografeer omdat ik mijzelf ervan wil overtuigen dat mijn leven de moeite waard is geweest. Dat the good, the bad en the ridiculous gezien mogen worden. Omzien zonder wrok, dat oogt zoveel sierlijker. Tot je de geluidsband hoort.
- Categorie: Blog
Haar kamer zag eruit als die van een studente aan de kunstacademie. Dat bleek ze ook te zijn. Aan de wanden abstracte schilderijen en schetsen van naaktmodellen. Hier en daar wat speels antiek. Voor de ramen velours gordijnen. Op de eettafel een stemmige olielamp. We namen plaats op de kringloopbank. Ze schonk wijn in. We kletsten over kunst. Ze zei dat ze met haar schilderijen huis aan huis leurde, als een colporteur in kunst. Dat dwong bij mij respect af.
Ze had me opgepikt in de Vrije Vloer. Dat was een alternatieve disco met zwarte muren en bierplassen. Iedereen deed er cool. Vooral ik, sinds het uit was met mijn vriendin. Ik was op zoek naar spanning. No more mr. Nice Guy! Dus daar stond ik, in de branding van de dansvloer, turend naar de poedelende schapen, met mijn voor de spiegel geoefende roofdierblik. Bakkebaarden in de aanslag. Een volbloed poseur. Versieren was voor sukkels!
Een brunette aan de overkant dacht daar anders over. Ze waadde naar me toe en stak een magere hand uit. Ik schudde hem. Ze zei dat ze mijn uitstraling spannend vond. Die blik! Die bakkebaarden! Ik grijnsde mijn snijtanden bloot. Ze was mijn type niet, maar omdat ze op mij viel, viel mijn ego voor haar gevlei. Onze small talk werd overstemd door de decibels, dus na een half uurtje vroeg ze of ik mee wilde. Ik gooide mijn glas achterover. Alles liever dan wadlopen in een bierplas.
Eenmaal bij haar thuis wandelde ze met haar vingers door een stapel lp’s die tegen de stereotoren leunde. Ze viste er een plaat uit van de muziekbibliotheek. Er stonden wolven op de hoes. Steppenwolf? dacht ik, een slok nemend, Born to be Wild? Leek me niets voor haar. Was het ook niet. Of toch wel. Het was wolvengehuil. Een plaat vol. Een uur lang.
Niet dat ik wat tegen vreemde platen heb. Maar wolvengejank, da’s meer voor een western dan voor een avondje romantiek. Opeens vond ik haar uitgesproken onaantrekkelijk. Of het was plankenkoorts, omdat ik eigenlijk niets heb met one night stands. Ik miste mijn ex. Haar hartelijkheid. Haar menschzijn. Nu had ik mij overgeleverd aan de wolven.
De kunstenares vertelde over haar werk. Dat ze graag naaktmodellen tekende. Mannen. En dan met name hun jeweetwel. Ik trok een wenkbrauw op. Volgens haar docenten was de fixatie studentikoze provocatie. Maar haar intenties waren integer! Het ging haar om de esthetiek van het orgaan! Ik knikte, wierp een blik op de cirkelende wolven en schonk nog een glas wijn in. Aarzelend plukte ik aan mijn bakkebaarden om de weerwolf in me los te maken.
Niet veel later lagen we in bed te vrijen. Ik rolde ons op mijn rug. En schrok me wild. Tegen het slaapkamerplafond was een schets geniet. Van een naakte man. Riant bedeeld – in esthetisch opzicht uiteraard. Het zweet brak me uit. Hoe zou ze mij beoordelen!? Ik verlangde naar de glimlach van mijn ex. Op de achtergrond huilden de wolven onvermoeibaar door.
Als door een wonder wist ik het romantisch avondje tot een goed einde te brengen. Slapen lukte slecht, omringd door biebwolven. De volgende ochtend wilde ik liefst vóór het ontbijt mijn biezen pakken, maar iets in me zei dat ik beter als een heer afscheid kon nemen. Want als ze mij ooit – uit het blote hoofd – zou vereeuwigen en boven haar bed zou nieten, dan zou het mooi zijn als ze mijn evenbeeld riant zou bedelen – qua esthetiek. Om de volgende lone wolf uit de Vrije Vloer uit te dagen voor een onvergetelijk avontuur in de wildernis.
- Categorie: Blog
Hoe je geboorte verliep. Hoe je ouders het beleefden. Wat voor baby je was. Wie kan zeggen dat hij alles weet over de eerste maanden van zijn bestaan? Die van mij zijn uitgebreid vastgelegd in een album. Wat Coef aan moederliefde niet kon opbrengen, probeerde ze goed te maken door alles over haar baby’s te archiveren. Als een researcher. Voor de annalen?
Niet dat ik het boek ooit echt heb willen lezen. Iets eraan stond me tegen. Pas nu ik in de winter van mijn leven ben beland, word ik nieuwsgierig naar Het Begin. Naar het tijdsbeeld. Daarvoor moeten we terug naar de ouderlijke slaapkamer van ons spookhuis op de singel.
Hier wordt in juni 1958 hard gewerkt aan het nageslacht. Met resultaat. Coef voelt zich zwanger. Maar haar urine wordt steeds negatief getest. Ze laat zich niet van de wijs brengen, stuurt haar plas nogmaals op. En jawel hoor. Positief! Zou het een jongen zijn?
Coef, toch behept met ‘mannelijke’ trekken als agressie, daadkracht en een exact brein, krijgt nesteldrang. Ze schildert de slaapkamer en meubels, kletst urenlang met een zwangere vriendin. Ze is trots op haar vruchtbaarheid. Op haar lichaam. Voor het eerst in haar leven.
Besloten is thuis te bevallen. Er wordt een kraamvrouw bij het Groene Kruis gereserveerd. Die woont vlakbij en beschikt over telefoon. Ook een collega-arts van mijn vader wordt gecharterd. Eén belletje en hij zal op de stoep staan, compleet met verloskoffer. Desnoods kan mijn vader de bevalling zelf begeleiden. Ik ben uitgerekend voor eind januari.
Elke avond luisteren mijn ouders met de stethoscoop naar mijn hartje. Eenmaal menen ze er zelfs 2 te horen. Een tweeling? (Je moet er toch niet aan denken.) Ze hebben het gekscherend over ‘Flipje’, terwijl het kind – indien een jongen – naar opa Rein vernoemd zal worden. Daarbij, Flipje wil helemaal niet. Coef is over tijd. Zelfs een lange autorit in de Kever over hobbelwegen kan de baby niet verleiden. Eigenwijs mannetje. Toen al.
Pas twee weken later is het zover. De vliezen breken! Mijn vader, óp van de zenuwen, hangt een bordje aan de deur dat ie geen spreekuur heeft. De kraamvrouw wordt ingeseind. Maar de telefoon van de collega-arts is voortdurend in gesprek. Wat nu? Mijn vader aarzelt niet. Hij bindt de verlosschoot vóór, om mij zelf op te kunnen vangen. Damn the torpedoes! PERSEN!
En jawel hoor. Langzaam maar zeker verschijnt er een koppie. ‘Een jongen!’ jubelt mijn vader als ik er helemaal uit ben. Mijn moeder straalt met uitgeputte blik. Baby Rein gluurt argwanend om zich heen, zet het dan op een brullen, om vervolgens de mond stijf dicht te houden waardoor deze niet gereinigd kan worden. Onmogelijk type. Toen al.
Foto’s, kaartjes, tekeningen, statistieken, handgeschreven tekst... Het babyboek is een uniek document uit een tijd dat er nog geen social media, fooncamera’s of videocamera’s bestonden en fotograferen iets was voor de happy few. De Genesis barst tevens van de ditjes & datjes die ik u zal besparen – tenzij u alles wilt weten over navelstrengen, placenta’s en hechtingen.
Daar zit hem de kneep. Het was vanwege de stortvloed aan details en de onCoeffiaanse zoetigheden dat ik het boek nooit echt heb gelezen. Babyboek? Dagboek van een gek! Of logboek van een laborante, dat was ze van origine. Ditmaal heb ik me niet van de wijs te laten brengen. Onvervaard wierp ik me in de maalstroom van feiten en stroop. Steeds als ik dreigde te verzuipen hoorde ik PERSEN! roepen.
Toen ik bij de passage over mijn geboorte was aangekomen kwam de handreiking. ‘Ik was heel erg ontroerd om daar het kindje te zien liggen dat ik maandenlang alleen maar hebt kunnen voelen bewegen,’ schrijft Coef hier. Ik slaakte een zucht. Slikte wat weg. En las door, nu niet langer voor de annalen.
