Blog
- Categorie: Blog
‘Zou je dat wel doen Rein?’ vroeg de gymleraar me toen ik mijn naam op de 25 kilometer-lijst wilde invullen. Die lonkte omdat Maria daarvoor gekozen had. ‘Is de 10 kilometer niet meer voor jou?’ Hij glimlachte. Niet spottend, zorgzaam. Hij had mij ooit een thumb up gegeven toen ik tijdens volleybal met een snoekduik een onmogelijke bal had gered. Dat was fijn, want met gym werd ik altijd als een-na-laatste gekozen. Ik besloot zijn raad ter harte te nemen.
In de schoolbus naar de polder nam ik plaats naast klasgenoot Chang. Die werd met gym altijd als laatste gekozen. Ik liet hem mijn hockeyschaatsen zien. Mijn vader had ze me ooit ongevraagd cadeau gedaan, in de hoop een vent van me te maken. Maar ik had niets met schaatsen. Ook niet met kluwen, schansspringen of bobsleeën. Chang lachte schamper en showde de zijne: echte noren. Gelukkig schaatste hij net zo beroerd als ik. En Maria? Die zat verderop te kletsen met Grote Jongens. Zou ze me gespot hebben?
Er stond een fikse bries maar de lucht was strakblauw. De Molentocht lonkte als een Elfstedentocht. Zittend aan de waterkant trokken we de schaatsen aan. Ik kreeg mijn voeten er amper in. Verdraaide groeispurten! Ook niet handig was mijn knielange wollen officiersjas die ik uit de legerzak van mijn vader had gevist. Hij oogde stoer, met dubbele rij knopen. Het enige dat nog ontbrak was een medaille voor betoonde moed. Ik perste mijn voeten met kracht in de schaatsen. Speurde de omgeving af. Maria was reeds vertrokken met de Grote Jongens.
Al na een kilometer had Chang de slag te pakken. Kwam natuurlijk door die noren! Toch waren er legio klasgenoten die ons op onderbinders voorbij vlogen. Mijn hockeyschaatsen deden vooral pijn. En die tegenwind… alsof de tocht een proeve Gods was! Met horten en stoten en de nodige valpartijen bereikten we het keerpunt op de vijf kilometer. Daar stond een tentje klaar met versnaperingen. Chang ging aan de chocomel, ik aan de Jägermeister.
De weg terug werd de wind steeds steviger. En de neuten hakten erin. Ik stuntelde nog erger dan op de heenweg. Begon het koud te krijgen. Je poriën gaan openstaan als je alcohol drinkt, bedacht ik me, waardoor je sneller bevriest. Chang werd mijn geklooi beu. Hij maakte vaart en verdween uit het zicht. Even was ik alleen op de wereld. Tot achter mij het gefluister van noren weerklonk. Vanuit het niets verscheen Maria, Prinses van de IJstijd, geflankeerd door Grote Jongens. Hun silhouetten gleden gracieus en synchroon langs me om weer in de schemering te verdwijnen. Daarna klonk alleen nog het gieren van de wind om de molens.
Ik stond op het ijs te wankelen. Uitgeput. Moedeloos. Klappertandend. Ik zag de krantenkop al voor me: ‘Scholier bevriest op te kleine schaatsen’. Heer! riep ik spontaan uit, laat mij tot u komen! En verdomd. De oostenwind trok aan tot stormkracht. Ik knoopte de jas open, hield de kolossale panden vast en spreidde mijn armen horizontaal, om mij over te geven aan de elementen. Maar in plaats van een heldendood te sterven werd ik, met de jas als wollen zeil, langzaam maar zeker richting bus geblazen. Als een Igloversie van de heiland.
De chauffeur wierp me een vernietigende blik toe. Maria zag me niet. Ik nam achterin plaats, naast een slapende Chang. Net voordat ik op de dieseldreun indommelde kwam de gymleraar op mij af. Glimlachend. Hij stak zijn duim omhoog en prikte een speldje op mijn wollen legerjas. In het schijnsel van het buslicht had het prulletje alles weg van een Willems-Orde.
- Categorie: Blog
‘Ik hou van je, klootzak,’ zei hij aan het einde van ons korte gesprek. Dat was nogal wat. P. en ik waren mannetjes die zich doorgaans niet verlaagden tot sentimentele confessies. Sterker, we haalden de macho in elkaar boven. Maar dit was geen moment voor ongepaste trots. Het donorhart was binnen, hij zou onder het mes gaan. ‘Ik ook van jou man,’ zei ik terug. Nadat we hadden opgehangen gaf ik mijn vriendin een zoen en belde ik een taxi. Van Eindhoven naar Utrecht.
De taxirit door de nacht was als een droom. Er klonk klassieke muziek over de radio en de hemel durfde voor eenmaal al haar sterren te laten zien. Ik vertelde de chauffeur over de transplantatie. Dat P. die een recordtijd had weten uit te stellen, al liep hij op zijn tandvlees. Nee, geen kwestie van ouderdom. Zijn hart werd gekreupeld door een virus. Eenmaal getransplanteerd gaat de teller tikken, heb je nog 15 jaar respijt. En erger: dan mag je niet meer zuipen of roken. Maar nu had P. vrouw en kind. Hij MOEST blijven leven. Uit respect zette de chauffeur de radio uit. Zwijgend zweefden we over het asfalt richting ziekenhuis.
In het UMC trof ik P.’s vriendin en haar broer. Huggen. Traantje laten van de stress. Koffie uit de automaat. Chocomel. Marsreep. En dan wachten. Wachten wachten wachten. Zo’n transplantatie is niet gecompliceerd, maar duurt úren. En als je wacht op een teken van leven, lijkt dat een eeuwigheid. Dan heb je alle medische folders uitgespeld, alle ziekenhuiskunst afgekraakt. Tijd kan onuitstaanbaar relatief zijn.
Gelukkig mocht het resultaat er wezen. Natuurlijk, hij zag er uit als een lijk, maar dat kon ook komen door alle clandestiene peuken en borrels van de afgelopen 20 jaar. P. glimlachte zelfs een beetje. Ik liet hem met vriendin en verpleegkundigen. De treinreis terug lag ik in coma.
Wanneer het tweede telefoontje precies kwam weet ik niet meer. Iets van een jaar later zegt mijn gevoel. Het was de broer van P.’s vriendin. Een kennis van me, geen goede vriend. Dus toen ik zijn stem hoorde wist ik gelijk dat er een slechtnieuwsgesprek zou volgen. Ik zuchtte diep. Gaf mijn vriendin een zoen. En nam de trein naar Utrecht, onder een bewolkte hemel.
Het hart was alsnog afgestoten zouden we later leren. Maar oorzaken zijn meer voor colleges dan voor nabestaanden. Ik staarde naar P., die thuis opgebaard lag boven een koelelement. Zijn voorhoofd was blauw uitgeslagen. Ik gaf er een zoen op. De dood oogt bovenal absurd.
Bij de crematie heb ik een mooie speech afgestoken. Tijdens de nazit bij P’s vriendin thuis ben ik dronken geworden. De dood, die moet getrotseerd worden met levenslust! Geheel in P.’s geest! Maar het mannetje in mij overtuigde niet. En die speech, ging die niet te veel over mijzelf? Mijn bravoure klonk als die van een feestganger die blijft plakken terwijl de slingers verwijderd worden. Toen de kater kwam was het mannetje in mij een man geworden.
Soms droom ik van P. Da’s allerminst dramatisch. Het voelt vertrouwd, alsof we elkaar even opbellen. Ik hoop dat er zo’n lucide droom volgt, waarin we voor een laatste maal naar de kroeg gaan. Om bij te kletsen, onze vriendschap te beklinken. Zonder klef te doen, want we blijven mannen. Allez, één hug dan.
- Categorie: Blog
Met een vuile grijns op ons smoel reden we richting schietclub. Mijn foute maat H. achter het stuur, ik naast hem met kaart en boterhammen, beiden gehuld in legerjassen. Klaar om achter de linies gedropt te worden. Als slagerszoon was H. uitgerust met een killersinstinct, sterker, hij had ooit de terriër van de buren met een buks in de bil geschoten. Ikzelf was een vegetariër die droomde van een carrière als sluipschutter, maar was vanwege mijn bouwjaar uitgesloten voor militaire dienst. Tijd om full Rambo te gaan onder de rook van Rotterdam.
Ondanks de mist was de pens van de instructeur al van verre zichtbaar boven zijn corduroy jagersbroek. Toen we het schietveldje bij het clubhuis bereikten knikte hij een groet. Zijn blik was verveeld op het misantropische af, alsof hij nooit verder gekomen was dan dit veldje. Hij stopte ons mokken zwarte koffie toe. Daarmee was het wel gedaan met zijn gastvrijheid.
Hij maakt ons meteen duidelijk dat we onderaan de schuttershiërarchie bungelden. Behalve richten en de trekker overhalen mochten we niks. Zelfs het laden zou hij voor zijn rekening. nemen. ‘Je mot de loop met de duif mee bewegen en vóór hem schieten,’ gromde hij op een toon alsof hij eigenlijk óns op de korrel wilde nemen. Hij pakte een dubbelloops, knakte die open, liet er twee hagelpatronen in verdwijnen en klapte hem dicht. Vervolgens trapte hij op een pedaal waardoor er een duif werd gelanceerd, met een boog van links naar rechts. Hij richtte de loop met de duif mee, schoot en BENG! Het beest knalde uit elkaar op het slagveldje vóór ons. Dat lag bezaaid met scherven van reeds gesneuvelde broeders.
Foute vriend H. mocht eerst want bedreven in de schietkunst. Toen hij de dubbelloops aanpakte kreeg ie meteen die slagersblik in de ogen. De duif schoot weg, H. bewoog de loop mee, schoot en miste. De inspecteur gromde minachtend, pakte het hagelgeweer uit H.’s handen, wierp de lege hulzen in een bak, laadde het wapen en gaf het aan mij. Even waande ik me een sniper in de jungle van Vietnam. De veer ging af, ik richtte en haalde de trekker over. De terugslag stootte mijn schouder bijna uit de kom. De kleiduif viel ongedeerd ter aarde.
25 kansen de man kregen we. Voor 50 gulden. Een vermogen voor onze kleine beurzen. Het zouden 50 missers worden – alsof we op de kermis genaaid werden met een kromme buks. Bij iedere misser gromde de instructeur minachtend. Na mijn laatste schot gebeurde het.
Ik zag hoe een ondergrondse bewoner, daas van de shell shock, tussen de mistflarden opdook. ‘Kijk!’ riep ik vertederd, ‘een molletje!’ De ogen van de instructeur lichtten op. Hij griste het geweer uit mijn handen, laadde het vliegensvlug, richtte en schoot. BENG! Het lichaampje van de mol trilde van de hagel. De instructeur blies de rook uit de lopen, stapte met lompe passen het veldje op, pakte de mol bij de achterpoten, sloeg het kopje nog eens tot moes op zijn hakken en wierp het lijkje in de hulzenbak. De man gromde nu bevredigd, alsof hij zijn finest hour had beleefd. Wij waren stilgevallen van ontzetting.
De rit terug zwegen we als het graf. Onze vuile grijnzen waren verdwenen, de boterhammen bleven onaangeroerd. De oorlog zou blijvende sporen bij ons achterlaten. H. heeft de terriër nooit meer in de bil geschoten, ik was opgelucht dat ik niet in dienst hoefde. Maar onze legerjassen liggen nog altijd klaar – voor als we tussen de kleiduiven van Vietnam gedropt worden.
- Categorie: Blog
‘Half VIJF!!??’ Mensen reageren vaak lacherig als ik antwoord geef op hun vraag hoe laat ik opsta. ‘Waarom zo idioot vroeg!?’ Dan haal ik mijn schouders op. Ik ben nu eenmaal het creatiefst als anderen slapen. Maar da’s slechts de halve waarheid. Ik sta ook zo idioot vroeg op omdat er ’s middags niets uit mijn handen komt. Dan zit ik op mijn bankje in de middagzon, verlamd en verkrampt, te wachten tot de lethargie verdwijnt. Alsof ik gegijzeld word door de tijd.
Die tijd is halverwege de jaren ’70. Mijn moeder had haar eerste zelfmoordpoging gedaan en was opgenomen met een kampsyndroom. Ze zou maanden wegblijven. Niet dat wij het verschil merkten; ze zat toch altijd op haar kamer in haar verleden te graven. Als wij thuis kwamen van school troffen we een verlaten woonkamer, badend in de middagzon die op het skai bankstel brandde. Ik ging dan naar mijn kamertje om weg te dromen voor mijn terrarium.
Mijn moeders opname was voor mijn vader een uitgelezen kans om het eens helemaal anders aan te pakken. Hij nam een ‘kindermeisje’ in dienst: Ineke, een gezellige blonde volksmeid die ooit zijn assistente was geweest. Zij noemde mijn vader flirterig ‘doc’, hij gaf haar een petsje op haar derrière als die langs denderde. Andere tijden.
Met haar komst werd de woonkamer een open huis. Mijn zus nodigde vriendinnen uit, ik een schoolvriend die afkwam op mijn zus en haar vriendinnen. Die maat was vroeg mannelijk, met baard op de kin en in de keel, ikzelf nog een joch dat liefst voor zijn terrarium zat. Iedereen dronk thee, rookte Pall Malls, kletste. Flirtte. Ik zat er voor spek en bonen bij, op het smeltende skai, de minuten aftellend tot de middag was afgelopen.
Soms wisselden Ineke en mijn maat schalkse anekdoten uit, over tongzoenen in de fietsenstalling en zo. Ik luisterde dan met rode oortjes toe tot mijn spek en bonen in de middagzon geroosterd waren. Tot vermaak van Ineke, die me vroeg of ik wel eens oorzoen had gehad. Ik schudde het hoofd. Ze kwam naast me zitten en gaf me een zuigzoen op het oor. Die deed gemeen zeer. Ik vluchtte naar mijn kamertje, meer vernederd dan verminkt.
Een paar weken later was mijn moeder genezen verklaard van haar kampsyndroom. Ze zou terugkomen. Maar mijn vader wilde zijn gezelligheid niet zonder slag of stoot opgeven. Hij vroeg ons of we haar nog wel in huis wilden hebben. En zo ja, onder welke voorwaarden. Ik haalde mijn schouders op. En ging weer voor mijn terrarium zitten.
Van mijn moeder werd geëist dat zij gezellig zou worden. Ineke zou haar leren hoe dat in zijn werking gaat: belangstellend aan de kinderen vragen hoe het op school was, of ze nog een kopje thee willen, koekje erbij… Pall Malletje… Mijn moeder heeft het geprobeerd. Ze zat naast mij op het smeltend skai, verlamd en verkrampt, de minuten aftellend tot de middag was afgelopen. Eigenlijk was dat oorlogskamp haar enige thuis.
Het heeft een eeuwigheid geduurd voordat ik wist waar ik zelf thuishoor. Niet op een bankje nee. Mijn vaste stek is voor het toetsenbord, lang voordat de wereld ontwaakt. Dan kan ik opgaan in mijn schrijfsels, afgeschermd van stadse ruis en oorzoenen. Tot mijn inspiratie in de middagzon verdampt. En de gezelligheid in mij wordt gebrand. Koekje erbij?
- Categorie: Blog
Het begon met vlammetjes die uit de motorkap kwamen. Al spoedig stond de hele neus van de Eend in de fik. Mijn vriendin P. bleef opmerkelijk kalm en stuurde behoedzaam naar de vluchtstrook. We stapten uit, gristen onze tassen uit de kofferbak en keken toe hoe haar auto affikte. Politie erbij. Takelwagen. Een omen? Het tentamen statistiek moest nog beginnen.
We kregen een lift van de politie naar de Veemarkthallen te Utrecht. Daar arriveerden we bijna een uur te laat, maar toen we verslag deden van ons helse avontuur, mochten we alsnog aanschuiven. Verspreid over de hal stonden tientallen opklaptafeltjes opgesteld, met studenten in diepe concentratie over de multiple choice gebogen. Er liepen vier surveillanten.
Ik had me slecht voorbereid, terwijl het tentamen toch cruciaal was. Een laatste proeve van kunnen voor het ‘kandidaats’. Daarna een doctoraalscriptie schrijven en hoppa, ik zou doctorandus in de psychologie zijn. Succes is een keuze! Mijn slechte voorbereiding had alles te maken met mijn alfabrein. Ik ben simpelweg te dom voor statistiek. Vriendin P. niet. Daarom hadden we afgesproken dat zij haar antwoorden op een vloeitje zou pennen, het vloeitje in haar pakje shag zou stoppen en dat, zodra ze klaar was, op mijn tafel zou leggen.
Een uur lang zat ik zogenaamd in diepe concentratie over mijn multiple choice gebogen, dromend van het atheneum toen ik nog alles bij elkaar spiekte met zelfgemaakte briefjes. Daar schepte ik een pervers genoegen in. Niet zozeer vanwege het F*ck-the-System gevoel, maar omdat ik aanleg bleek te hebben voor fraude. Meester op de vierkante centimeter.
De ene na de andere student leverde zijn tentamen in tot de bezetting flink was uitgedund. Ook P. stond op. Zoals afgesproken legde zij haar pakje shag op mijn tafel. Mijn hart sloeg over, daarna op hol. Ik keek zo nonchalant mogelijk om me heen.
Samen met drie andere Mohikanen werd ik nu in de gaten gehouden door – nog steeds – vier surveillanten. Éen-op-éen. Ze stonden met elkaar te kletsen, maar toch. Er restten me nog vijf minuten. Langzaam maar zeker reikte ik naar het pakje shag. Ik voelde de zweetdruppels van mijn voorhoofd druipen, het bloed uit mijn slapen trekken. Net toen ik het pakje wilde openen, stapte een surveillant op mij af – met een allervriendelijkste glimlach. Hij legde een hand op mijn schouder en fluisterde me in het oor: ‘Laat je niet gek maken, jongen!’
Ik kneep het pakje shag samen in mijn vuist en glimlachte vriendelijk terug. De surveillant ging weer met zijn collega’s kletsen. Ik slaakte een diepe zucht. Het System naaien, prima, maar dit werd persoonlijk. Alsof ik een bejaarde belazerde. Ik zuchtte nogmaals, vulde toen lukraak de keuzen in en leverde het tentamen in. Dat werd gelijk nagekeken. Ik kwam één tiende punt tekort. Eigenlijk een geweldige score voor een klakkeloze invulling.
Buiten stond P. mij op te wachten. Ze keek me verwachtingsvol aan. Ik schudde het hoofd. Pakte het pakje shag. Haalde haar vloeitje-met-antwoorden eruit. Draaide er een peuk van. Toen ik hem aanstak brandde die af als een oude Eend.
Dat kandidaats heb ik later alsnog gehaald. Als door een godswonder. Het document prijkt nu op mijn toilet voor een gesmeerde stoelgang. ’t Ziet eruit alsof het gisteren gesigneerd is.
