Etherische oliën voor esotherisch consumeren
In de jaren vijftig werd de subliminale reclame ontwikkeld, een reclamevorm die 't uitsluitend op het onderbewustzijn van de consument gemunt had. Ze bestond uit een enkel filmbeeldje dat middenin een speelfilm werd gemonteerd. Op het beeldje stond een produkt, dat niet bewust waarneembaar was omdat het slechts éénvierentwintigste seconde duurde.
Het effect op het onderbewustzijn was er niet minder om. Wanneer er tijdens 'Bambi' een pakje Pall Mall doorgeflitst werd, begonnen de kleuters in de pauze onmiddellijk om die sigaretten te zeuren. De overheid vond deze gedragsbeïnvloeding achterbaks en verbood het. Inmiddels proberen bedrijven ons met een ander, even subliminaal, maar nu legaal middel te manipuleren: geuren.
Wetenschap heeft aangetoond dat geuren, veel meer dan beelden, invloed uitoefenen op ons gedrag. Toen het bedrijfsleven hier lucht van kreeg besloot het om met geuren niet alleen de consument, maar ook de werknemer te manipuleren. 'Motivatie betekent werklust en werklust betekent omzet', redeneerde ze en begon driftig met airconditioners te experimenteren.
Zo verspreidt een Japanse onderneming verschillende luchtjes over de werkvloer om de stemming onder de werknemers optimaal te maken ('s morgens citrusgeur om wakker te worden, 's middags bloemengeur om concentratie te bevorderen, en tegen vijven een houtgeur tegen vermoeidheid). Verder beweert een cosmeticaconcern erin geslaagd te zijn om een geurgordel te ontwikkelen waarmee de werklust van typistes tot vijftien procent kan worden opgeschroefd.
Het mag duidelijk zijn dat de gemiddelde loonslaaf dankzij deze zogenaamde motivatie steeds meer wordt gesloopt. Thuis relaxen wordt straks een bittere noodzaak. Het bedrijfsleven haakt hier alvast sluw op in met zogenaamde aromatherapieën: in New Age-winkels en cadeaushops kun je etherische oliën kopen die een kalmerend of een harmoniserend effect hebben.
De oliën zijn een extract van bloemblaadjes en scheiden een damp af die volgens de folder een emotionele wedergeboorte kunnen initiëren: van 'angst' naar 'peace', van 'eenzaamheid' naar 'all one', en van 'pessimisme' naar 'fly high'.
De werking van zo'n aromatherapie is niet echt wetenschappelijk onderbouwd, maar de winkels verschuilen zich graag achter een duizenden jaren oude traditie en verhalen over Homerus die zwavel in ziekenhuizen verbrandde tot de Leidse arts Boerhaave die de lucht van naakte maagden als heilzame sfeerververser gebruikte.
Natuurlijk zijn New Age-shops net zo min geïnteresseerd in ons emotioneel welzijn als een Japanse bouwfirma. De omzet, daar gaat het om. Etherische oliën zijn peperduur.
Volgens de geurwinkels omdat ze op arbeidsintensieve wijze uit natuurlijke produkten gewonnen worden: voor honderd ml oranjebloesem heb je al gauw honderd kilogram bloemetjes nodig, en als je weet dat een volwassen oranjeboom per jaar maximaal dertig kilo bloemblaadjes geeft moet je voor een avondje relaxen dus een half regenwoud kappen. Synthetische alternatieven worden met klem afgewezen - die zouden te veel bijwerkingen hebben.
De voornaamste troef van de geurwinkel is dat haar produkt samenvalt met haar subliminale verkoopstrategie: met geuren kun je behalve werklust ook spendeerlust onmerkbaar bevorderen. Daarom worden er in de New Age-winkels voortdurend stemmingsoliën verdampt die onze behoefte aan peace, all one en fly high aanwakkeren.
Dus als u na een uurtje New Age-shoppen met een tas vol onzinnige olieflesje en een lege pinpas thuiskomt, weet u dat u slachtoffer bent geweest van uw eigen zintuigen.
