Cabaretier mag er van zichzelf erg wezen in riool

Je ziet het steeds vaker op televisie. Bekende Nederlanders die zaken presenteren waar ze helemaal niets mee te maken hebben. Hans van Willigenburg die art house films recenseert, Astrid Joosten die reclamecampagnes analyseert, Maartje van Weegen die politici aan de tand voelt. Ze wanen zich totaaltelevisiemakers, denken dat hun bekendheid synoniem is aan veelzijdigheid.

Zelfs de paar echte persoonlijkheden gaan de fout in: Freek de Jonge en Jules Deelder bleken slechte talkshow hosts omdat ze vooral zelf in beeld willen komen. En zijn Freek en Jules nog leuk, wat dacht je van een abjecte performer als Ivo de Wijs. Ivo presenteert tegenwoordig een natuurprogramma, 'Onverwachte Natuur'. Op zijn eigen, unieke, schijtirritante wijze.

Een close-up van Ivo's gulp die hij dichtritst zet de toon voor het programma. "Kan ik nou niet even rustig poepen!?" moppert hij met een knipoog als hij doortrekt. "Ik ga vertellen waar die drollen allemaal heengaan." Ivo de Wijs neemt ons mee voor een ludieke trip door het riool van Rotterdam. Door het 'onderstrontse', om met de woorden van deze taalvirtuoos te spreken.

Hij heeft een rioolinspecteur als gids ingehuurd en laat de man vertellen over ratten, kikkers, goudvissen en palingen die in het riool rondhangen, maar misbruikt hem toch vooral als klankbord voor zijn grollen. "Komt u wel eens lijken tegen?" grapt Ivo terwijl hij veelbetekenend in de camera kijkt. Nee, is het antwoord. "En dierenlijken? Krokodillen? Haaien? Henk van der Meyden!?" De inspecteur kan wel tegen een grapje - hij waadt dagelijks door okselhoge stront - maar is toch wel blij als Ivo zich gehuld in astronautenpak naar beneden laat zakken.

In de buis lijkt de cabaretier even serieus. "Als het niet stinkt zijn de gassen gevaarlijk," legt hij ons uit. "Ontploffingsgevaar. Maar gelukkig meurt het hier behoorlijk. Zo'n windje zou ik niet graag tussen mijn lakens ruiken." De Wijs loopt verder en verder. Maar er volgen geen beelden van een rioolpaling. Of van een rioolschildpad. Of van een ontploffinkje. Want De Wijs is helemaal niet voor Onverwachte Natuur gekomen, maar voor Onverteerbaar Cabaret. Hij haalt een boek tevoorschijn, Het Parfum van Süsskind, en gaat glunderend een passage voorlezen...

Nooit gedacht dat ik nog eens naar Midas Dekkers zou verlangen. Die is ook schijtirritant, maar weet veel en heeft persoonlijkheid. De Wijs weet niets en vertikt het om een specialist in de schijnwerpers te plaatsen. Hij vindt zichzelf veel te leuk, met zijn Sesamstraatironie en zijn spitsvondigheden ("Vandaag gaan we riooljournalistiek bedrijven!"). Och, zijn citaat in de VPRO-gids spreekt boekdelen: "Ik vind Onverwachte Natuur een pittig programma geworden. Als ik mezelf zie denk ik: Nou De Wijs, je kan nog wel een paar jaar mee..."