Ongewild 's werelds beroemdste amateurfilmer
Er komt waarschijnlijk een verbod op de verhuur van de videoserie 'Faces of Death', waarin live beelden van allerlei gruwelijkheden te zien zijn (martelingen, executies). Ikzelf heb de serie nooit bekeken. Niet omdat ik immuun ben voor de fascinatie die van levensecht geweld uitgaat, maar omdat mijn superego me verbiedt kicks te halen uit andermans leed: non-fictionele bloedlust moet je niet aanwakkeren.
Een verbod op de serie zal echter averechts werken omdat de video's dan op de zwarte markt terechtkomen waar ze onmiddellijk een cult status verkrijgen. En laten we wel wezen: nieuwsjagers als CNN laten bijna dagelijks faces of death zien. De BBC zond onlangs een special over de beroemdste face of death uit, die van J.F. Kennedy op het Zapruder-amateurfilmpje. Deze beelden blijven mij tegen wil en dank fascineren.
Abraham Zapruder was een voorbeeldig Amerikaan. Een 'family man' en patriot die, toen hij hoorde dat de president door zijn stad zou rijden, de gebeurtenis voor zijn kleinkinderen wilde vereeuwigen. Balancerend op een stuk beton en gewapend met een Super 8-cameraatje zag hij hoe de jonge president door de keel en schedel werd geschoten. Ontdaan maar bij zinnen waarschuwde hij de politie, die hem naar Kodak escorteerde om het filmpje te ontwikkelen.
Nog geen 24 uur later kreeg Zapruder bezoek van een Life-journnalist, die hem 25O dollar betaalde voor alle rechten op het filmpje, met de nadrukkelijke belofte de beelden niet te zullen exploiteren (Zapruder had een nachtmerrie gehad over een speelfilm waarin zijn filmpje gebruikt werd!).
Time hield meer dan haar belofte: ze censureerde het filmpje. Ze drukte uitsluitend die beeldjes af waarop geen 'onsmakelijke' details te zien waren, zoals de inslag van de kogels en rondspattende hersen-fragmenten. En aangezien Life alleenrecht op het originele filmpje had, zou deze selectie een decennium lang het enige beeldmateriaal zijn dat voor publiek toegankelijk was. Daarom kon de theorie van de commissie Warren, die uitging van één dader, zo lang stand houden.
Pas toen er een kwalitatief hoogwaardige bootleg-kopie van het originele filmpje door journalist Geraldo in zijn televisieshow vertoond werd, bleek dat de inslag van de kogels een samenzweringstheorie (verschillende daders) veel aannemelijker maakten. Een theorie die overigens juist aangewakkerd werd door geruchten over censuur.
De Zapruder-beelden blijven intrigeren. Het perfecte standpunt van de camera, de onverbiddelijkheid van de schoten, de schokkende fysieke reactie, de kwetsbaarheid van de machtigste man ter wereld... Allemaal verschrikkelijk bizar. Alleen Abraham Zapruder zelf is nooit bevangen geraakt door fascinatie. Iedere keer als hij over het incident vertelde moest hij huilen. "To see him shot like a dog. It leaves a deep sentimental feeling." Voor hem was het geen bizar filmpje, maar een persoonlijke getuigenis van hoe een jonge vent afgeslacht wordt. En daar is niets fascinerends aan.
