Karen Carpenter gevangen in muzak en obsessie

In mijn puberteit, midden jaren zeventig, bestonden er al bandjes die uitgesproken 'fout' werden bevonden. Het waren artiesten die kitscherige pakken droegen, een bevroren Macleans-smile hadden en te-gemakkelijk-in-het-gehoor-liggende muziek maakten met teksten over sterren aan de hemel. Familiemuziek. John Denver was zo'n artiest, Abba zo'n band en The Carpenters zo'n duo.

Tegenwoordig is het 'in' om met foute seventies artiesten te flirten. De house-generatie, verveeld van haar monotome house en grunge, kan er lekker op meelallen en voelt zich aangenaam superieur bij de belachelijke mode.

Ik erger me dood aan dit soort campy fangedrag. Het is zo makkelijk om burgerlijkheid te ironiseren - zeker die van een vorige generatie (waarom neemt niemand de macho oversized hip hop eens op de hak!?). En bovendien verdienen veel van de middle of the roadcomposities oprecht respect, hoe stroperig de arrangementen ook vaak mogen zijn. Zelf ben ik ooit verliefd geworden op de stem van Karen Carpenter. En gebleven, hoe voorgekookt haar evergreens ook mogen klinken. De BBC wijdde een documentaire aan dit fenomeen maar kon het niet nalaten een campy ondertoon aan te slaan. Heel fout.

Immer glimlachend, sex- drugs-& rock 'n' roll-vrij, familieziek en met een voorkeur voor brave outfits: Karen (zang, drums) en broer Richard Carpenter (piano, composities) waren de paradepaardjes van kleinburgerlijk, blank Amerika. The Carpenters waren zo zoet dat president Nixon hen als voorbeeld stelde voor de moderne jeugd. Niettemin veroverde Karen ook de harten der cynici met haar vriendelijke stem en stralende glimlach. Iedereen hield van Karen.

Toen ze in 1983 aan anorexia nervosa stierf, werd duidelijk dat er achter die glimlach het nodige leed was schuilgegaan. Ze woonde bij haar broer in huis, om de hoek bij hun bezitterige ouders, en idoliseerde hem tot in het ziekelijke. Volstrekt afhankelijk. Wanneer hij een relatie kreeg ging ze mokken, als hij doorzette hield ze op met eten. Voeg hierbij een moordende werkdruk en een schraal liefdesleven en er ontstaat een blauwdruk voor zelfmoord.

Dat Richard zich opgelucht gevoeld moet hebben toen Karen uit zijn leven verdween lijkt onontkomelijk, maar hij ziet er uit als een getergd man. Wijd opengesperde angstogen. Ingevallen mond. Pathetisch. Maar de BBC had geen erbarmen. Ze kleedde de familietragedie aan zoals The Carpenters hun muziek presenteerden: met soft focus-lens waarin kaarslicht als sterren straalt. Ook lieten ze een actrice met koddig stemmetje de toenmalige fanclub-nieuwsbrieven voorlezen.

Gelukkig kan ironie Karens stem niet onderuit halen. Ze klinkt nog even liefdevol, ook tijdens haar laatste concerten als ze met holle ogen de zaal in glimlacht. Wel begin ik nu ook iets krankzinnigs in haar stem te horen. Maar nog steeds niets fouts.