Klassieke kolder in fantasy-serie Xena
Niemand wil me geloven, maar ik heb ooit op het gymnasium gezeten. Vier jaar lang ben ik bedolven onder Caesars hulptroepen, Oedipale moord en een enorm houten paard. Interessant hoor, maar omdat ik ieder greintje aanleg voor klassieke talen mis en altijd naar de borsten van Mieke de Wit zat te staren, is mijn herinnering aan mythen & sagen een troebele cocktail van dondergoden en wapengekletter.
Amerikanen hebben dat ook. Amerikanen zijn dol op onze klassieke geschiedenis, maar lezen alleen de stripversie en denken dat Conan the Barbarian Rome heeft ontzet. Fantasy noemen ze dat daar. Fantasy zit meestal vol bodybuilders en is gericht op een jongenspubliek. Gelukkig is nu ook een Fantasy-televisieserie voor meiden, compleet met mytisch feminisme: Xena, elke zondagmiddag op RTL4.
"In een tijd van eeuwenoude goden, krijgers en koningen," zo gaat de leader, "schreeuwt een land om een nieuwe leider." Harry Mens? Nee, Xena the Warrior Princess. Xena ziet eruit als de leadzangeres van een meidenhardrockband uit de jaren '80. Leren barbarenrokje met push-up bra en PVC-zwaard, lichtblauwe ogen onder zwarte pony en een paar stevige aerobic-kuiten. Sexy.
Maar vergis je niet, Xena doet aan prehistorisch kickboksen, kan achterwaartse salto's maken en zit 'on top' tijdens de seks. "Had je me maar met respect moeten behandelen," zegt ze tegen haar minnaar die een enorm litteken heeft opgelopen aan een wip met Xena.
Xena woont in het oude Griekenland. Tenminste, af en toe doemt er een Zeus op in tweederangs special effects en wordt er gerept over de stad Amphipolis. Toch lijken de zwaar beboste heuvels verdacht veel op de Eifel, terwijl de doedelzakmuziek associaties aan Schotse rokjes oproept. En waarom draagt de bevolking eigenlijk Robin Hood-pakken?
Soit. Voor Amerikanen is Europa één land. En Xena heeft wel wat anders aan haar hoofd dan geschiedkundige oneffenheden. Want in het oude Griekenland hadden mondige vrouwen het zwaar. Thuis bijvoorbeeld is Xena niet meer welkom. "Je hebt ons te schande gemaakt," bijt d'r moeder haar toe. Heeft Xena openbaar gemasturbeerd of zo? Neen, erger: Xena brengt vrouwen het hoofd op hol met dat stoere gedoe. Maakt ze strijdbaar.
Dat zien we al in de eerste aflevering. Xena heeft een bende rovers in de pan gehakt die een dorp plunderde, en in plaats dat de bewoners haar bedanken weren ze Xena als ongenode gast. "Ze brengt alleen maar moeilijkheden", zo weet de dorpsoudste. En verdomd als het niet waar is: Xena heeft haar hielen nog niet gelicht of een bewoonster begint te klagen over haar saaie verloofde en huisvrouwenbestaan. "Ik ben voor grotere daden geboren!" beweert ze stellig. Nog even en Conan moet het veld ruimen voor Xena in de Amerikaanse schoolbibliotheken.
Ingezonden brief n.a.v. Hardrockfeminisme in het Oude Griekenland
Met veel plezier lees ik altijd de columns van de auteur; de ergernissen over bepaalde tv-programma's komen vaak zeer bekend voor. Ook lijkt het alsof een programma niet 'bestaat' voordat het bij Rein over de knie is gegaan. Zo is ook de serie 'Xena: Warrior Princess' (mijn favoriete serie op dit moment) bij Rein over de knie gegaan in het U-blad van 6 maart. Rein bespreekt een paar punten van 'kritiek'; Xena ziet eruit als een leadzangeres (toevalligerwijze kan Xena/Lucy Lawless inderdaad ook zeer goed zingen), de muziek is niet authentiek (al is het instrument watje hoort in de leader geen doedelzak maar een folkloristisch instrument uit de Balkanstreek), de omgeving lijkt sterk op die van de Eifel (de serie wordt opgenomen rond Auckland, Nieuw-Zeeland, vandaar al dat groen en hergebruik van diverse locaties) en de special effects zijn tweederangs (wat wil je met een budget wat maar een schijntje is vergeleken met een tv-serie als Star Trek: Deep Space Nine).
Al deze dingen dragen bij tot de 'campiness' van de serie; het is niet bedoeld als serieuze televisie maar als puur amusement. Waarschijnlijk is dit laatste Rein ontgaan. De makers van de serie nemen zichzelf niet al te serieus. Het plezier waarmee ze de serie maken druipt dan ook van het scherm af. De serie is een moderne, frisse kijk op de oude mythologie (modern taalgebruik, moderne rolpatronen, 'moderne' multiculturele samenleving (ooit geweten dat Helena zwart was?). Het maakt de oude mythologie in ieder geval weer een stuk interessanter. En zeg nou zelf, het zou aardig saai worden als men zich aan de echte geschiedenis/cultuur/taal zou moeten houden; wat is er nu leuker dan uit te vinden dat de twee heldinnen de spil zijn geweest van grote gebeurtenissen uit het verleden (dat beroemde paard van Troje). Inderdaad, soms kan je de serie wel met 'Asterix en Obelix' vergelijken.
Dat is trouwens nog zo'n punt. Had Rein meerdere afleveringen gezien, dan had hij ontdekt dat de serie om twee vrouwen draait, Xena en Gabrielle (die klagende bewoonster, die inderdaad voor grotere daden is geboren), die allerlei avonturen beleven. Dit is eigenlijk vrij uniek, twee vrouwelijke hoofdrollen in een actie/avonturenserie. De vriendschap tussen de twee vrouwen is volgens de meeste fans dan ook de reden waarom de serie zo'n succes is (de serie staat op dit moment nummer een bij de 'syndicated series' in de VS, boven shows als Baywatch en DS9). Vergeet de special effects, de meegevende rotswanden, de Hong Kong-achtige actiescènes, de hergebruikte decors. Hier gaat het om bij XWP: twee karakters dié groeien en die samen een schitterende vriendschap hebben (wat die vriendschap nu precies inhoudt is een onderwerp van levendige discussies; zijn ze nu wel of zijn ze nu niet?).
Verder wil ik er op wijzen dat Xena in het dorp een ongenode gast was, niet vanwege haar 'effect op de vrouwen' maar vanwege haar verleden. Xena was namelijk in het verleden (zie de 'Hercules' tv-serie) generaal van een leger dat heel Griekenland terroriseerde. Zij leidde de plunderingen waarbij vele dorpsbewoners omkwamen. Als Xena naar een dorp kwam betekende dat dat het dorp het niet zou overleven. Vandaar de opmerking: "zij brengt alleen maar moeilijkheden". Dit is ook de reden waarom haar moeder haar niet meer in huis wil hebben (al gaat de serie seksuele toespelingen zeker niet uit de weg (zie de mogelijke lesbische relatie tussen Xena en Gabrielle), dus openbare masturbatie was waarschijnlijk ook een mogelijke oorzaak geweest).
Tenslotte wil ik opmerken dat de serie niet alleen een succes is bij jonge meiden (al ben ik blij dat ze nu eens een ander rolmodel hebben dan die eeuwige Barbie), maar bij alle lagen van de bevolking, tenminste in de VS. Veel vrouwen en kinderen zien er voorbeelden in, sommige mannen zien er stoeipoezen in, terwijl homo's en lesbiennes zeker weten dat Xena en Gabrielle 's avonds bij het kampvuur onder één deken liggen. De serie is dus bedoeld voor iedereen en iedereen kan eruit opmaken/oppikken wat hij/zij zelf wilt.
Petra de Jong, studente Kartografie, vice-president International Xena Fan Association
