Nuchtere televisiefilm over serie-kindermoordenaar
Vroeger stond het fenomeen 'televisiefilm' synoniem aan inferieure kwaliteit. Televisiefilms waren moralistische, saai gefotografeerde routineklussen die zozeer door de censuur ingesnoerd werden dat ze zelden het NCRV-niveau ontstegen - een opvangtehuis voor has beens uit Hollywood.
Hierin lijkt verandering te komen. Steeds meer gerespecteerde filmmakers en acteurs (o.a. David Lynch en Ron Silver) maken uitstapjes naar het kleine scherm omdat ze hier hun artistieke ei beter kwijt kunnen of omdat de langere speelduur hun in de gelegenheid stelt het verhaal beter te doseren en de karakters grondiger uit te werken.
Natuurlijk blijft de censuur een probleem, maar de vraag is of dat ook een bezwaar is: suggestieve shots kunnen een stuk onderhoudender zijn dan close-ups van, pak 'm beet, pompende billen of gekettingzaagde schedels.
Dit laatste werd bevestigd in de tweedelige, drie uur durende televisiefilm over seriemoordenaar John Wayne Gacy, 'To Catch a Killer', die onlangs door de BBC werd uitgezonden. Deze Gacy verkrachtte, martelde en vermoordde 32 jongemannen en begroef hun lijken in zijn kruipkelder. Een monster, zelfs in zijn soort. Als Hollywood zich over diens carrière ontfermd zou hebbben was het ongetwijfeld een aaneenschakeling van gruwelijkheden geworden, vol obligaat effectbejag.
Op de televisie komen dergelijke excessen echter niet door de keuring heen, en daarom hebben de makers zich gericht op het onderzoek dat de politie naar de moordenaar uitvoerde. Dit verliep buitengewoon moeizaam omdat Gacy een modelburger was, een gerespecteerd zakenman met een flair voor liefdadigheid, die regelmatig clown speelde voor kinderen in ziekenhuizen en ooit nog eens met first lady Rosalynn Carter op de foto was gezet.
We volgen het onderzoek nauwlettend en leven mee de politie, die steeds wanhopiger wordt omdat hun indirecte bewijzen keer op keer als juridisch waardeloos bevonden worden, hoe overtuigend ze ook mogen lijken (zo was de vondst van horloges van vermiste jongens in Gacy's huis onvoldoende basis voor arrestatie). Zeer fascinerend.
Maar de film krijgt jus door het naargeestige spel van bioscoopfilmacteur Brian Dennehy ('The Belly of an Architect') die Gacy met zoveel overtuigingskracht vertolkt, dat flirt-identificatie met de killer zoals in 'The Silence of the Lambs' volstrekt is uitgesloten. Geen mystiek rondom deze sociopaat.
Het was de soberheid die 'To catch a killer' zo ademloos spannend maakte. Geen splatter-effecten, zelfs geen lijken, slechts de bezeten blikken van Dennehy, de suggestieve shots van de kruipkelder en het doorzettingsvermogen van de politie. Wat een stijl. En wat wrang dat juist dit soort anonieme kwaliteit op de buis terecht komt, terwijl de bios vervuild wordt met Beverly Hill Cops en Beverly Hillbillies.
