Recht-met-rechter versus recht-met-jury
In Nederland worden rechters niet bijgestaan door een jury. Dat is een goede zaak voor de beklaagden - rechters zijn moeilijker op te stoken dan onnozele leken - maar spijtig voor de gemiddelde Nederlander. Want die zou maar wat graag als jurylid onze milde rechtspraak wat willen 'bijsturen' zodat er meer junkentuig achter slot en grendel verdwijnt. Als u zich zo'n gemiddelde Nederlander mocht voelen, dan moest u eens meedoen met het KRO-spelletje Meeste Stemmen Gelden. Da's net echt.
In Meeste Stemmen Gelden worden twee partijen met een meningsverschil uigenodigd om onder toeziend oog van een vijftienkoppige jury elkaar in de haren te vliegen. Vanzelfsprekend gaat het om geschillen waar de gemiddelde Nederlander veel voeling mee heeft. Zo was er vorige week een mevrouw uit Lutjebroek die haar krantje niet meer in de bus kreeg omdat de bezorger beweerde door haar hond gebeten te zijn. Leugens en onrecht volgens mevrouw.
En toegegeven: de hond bleek een gezellige blafherder met hooguit een voorkeur voor rechtvaardige agressie, terwijl de krantenjongen - een pafferige neuzelaar met een verkeerd pak en een vloekende das - overkwam als een type dat flink gebeten moest worden. Jammergenoeg stelde de jury de flapdrol in het gelijk. Niet omdat de hond blaam trof, maar omdat mevrouw haar betoog voortdurend met giechelige non-argumenten ondergroef en omdat de jury ongevoelig bleek voor trouwe hondeogen.
In Amerika was dergelijk onrecht nooit geschied. Daar is het rechtsstelsel gewend aan een jury (twaalf man), en had de hond ongetwijfeld een slimme advocaat ingehuurd om aan de aai-gevoelens van de leden te appelleren. Amerikaanse advocaten zijn nu eenmaal meer show-masters dan juristen. Dat laatste is tegenwoordig hard nodig, want in de VS worden belangrijke rechtszaken integraal op de televisie uitgezonden, en zitten er dus vijftig miljoen buiskijkers mee te 'jureren'. Vanzelfsprekend betreft het cases waar de gemiddelde Amerikaan veel voeling mee heeft, zoals moord en incest.
De Nederlandse kijker kon hier even van meeproeven toen - toevallig direct na Meeste Stemmen Gelden - het actualiteitenprogramma Reporter een samenvatting gaf van een Amerikaanse familiemoordzaak (twee zonen hadden vader na jaren incest en mishandeling een schot hagel door borst gejaagd). En toegegeven: bij de registratie kreeg ik al snel de behoefte om voor God te spelen, om met een Romeinse duim vonnis te wijzen.
Het zou me dan ook niet verbazen als straks een televisiemogoel op deze drang inhaakt en een systeem lanceert waarmee de Amerikaanse buis-verslaafde tussen het kaasblokjessnijden door hasj rokers, travestieten en neocommunisten naar De Stoel kan zappen. Want in Amerika voelt iedereen zich een gemiddelde Amerikaan.
