Onverteerbaar staaltje vermeende integriteit

Een toegewijde non geeft een ter dood veroordeelde misdadiger geestelijke ondersteuning, waarop deze zich tot Jezus Christus bekeert. Dat is de synopsis van 'Dead Man Walking', geïnspireerd op feiten. Het zal duidelijk zijn dat je als regisseur van goeden huize moet komen om van zo'n verhaal geen tenenkrommer te maken. Regisseur Tim Robbins komt van goeden huize.

Vooral bekend als acteur in 'The Player' en The Hudsucker Proxy', bewees hij zich een geniaal regisseur, scenarioschrijver, componist en zanger met de politieke satire 'Bob Roberts', een quasi documentaire over de verkiezingscampagne van een even charmante als reactionaire Republikeinse senaatskandidaat. Nooit eerder was de Amerikaanse politiek zo met haar billen bloot gezet.

'Bob Roberts' won prijzen op festivals, maar werd volledig genegeerd tijdens de Oscars. 'Dead Man Walking' ligt qua thematiek waarschijnlijk beter in de markt, want werd wèl genomineerd voor een Oscar. De vraag is echter of die nominatie terecht is.

Matthew Poncelet (uitstekend vertolkt door Sean Penn) is ter dood veroordeeld wegens moord en verkrachting van twee tieners. Poncelet's medeplichtige kreeg levenslang, hemzelf worden — ondanks zijn stelselmatige ontkenning - beide moorden toegedicht. Poncelet wacht nu binnen een week een dodelijke injectie.

Vanuit zijn dodencel begint hij een correspondentie met zuster Helen Prejean (Susan Sarandon), die hem in de gevangenis komt ondersteunen. Het valt haar niet gemakkelijk om door Poncelet's racistische tirades en arrogantie heen te prikken, maar als er een vertrouwensband ontstaat, vertelt hij wat er die bewuste nacht nu precies gebeurd is. Die confessie doet hem Het Licht zien. Even is er hoop dat de gouverneur gratie zal verlenen, maar deze wil zijn politieke carrière niet op de tocht zetten voor een moordenaar.

'Dead Man Walking' druipt van de politieke correctheid. Robbins is als de dood geweest dat hem pamflettisme verweten zou worden, en benadrukt het leed van de ouders van de slachtoffers evenzeer als dat hij ons laat delen in Poncelet's eenzaamheid en doodsangst. Hij maakt duidelijk dat Poncelet niet alléén maar een kansarm slachtoffer van de maatschappij is, maar ook een felle racist met weinig moraal.

De film is dan ook zeker geen anti-doodstraf pamflet, maar Robbins is zó verantwoord te werk gegaan dat de film onverteerbaar is geworden. De hele aanpak schreeuwt om satire. Sterker nog: Sarandons non is zó edel, zó zoet en zó integer dat ze tegen een karikatuur aanleunt. Niettemin leverde deze rol haar een Oscar op.

'Dead Man Walking' heeft nogal wat discussies over doodstraf doen oplaaien, maar dat zegt meer over de maatschappij dan over de kwaliteit van de film; we leren niets nieuws over de gruwel van terminale straffen, en minder controversieel had deze productie onmogelijk kunnen zijn.