Paranoïde eye opener van spionne fatale

Hollywood mag dan de naam hebben van liberal territory, het is toch vooral verknocht aan succes. Zo surfte het ongegeneerd mee met de golf volksadrenaline toen de 9/11-aanval op New York tot genocideproporties opgeblazen werd. Pearl Harbor revisited! Payback time! Dood aan de Tali...eh...Saddam Hoessein! Wat volgde was een sloot aan slachtofferfilms met als dieptepunt World Trade Center van de zelfuitgeroepen rebel Oliver Stone. Openlijke kritiek op Bush' cowboybeleid werd overgelaten aan loose cannons als documentairemaker Michael Moore, die tijdens zijn Oscarspeech van Fahrenheit 9/11 weggeboeht werd. Inmiddels is het klimaat weer gunstig om af te geven op George W. Sterker nog, het is bon ton. Liefst waargebeurd, zoals Fair Game.

Fair Game gaat over de intimiderende technieken die de regering Bush hanteerde om een oorlog met Irak te legitimeren. Mikpunt is CIA-medewerker Valerie Plame (Naomi Watts). Een spionne zoals ze die graag zien: mooi, charmant, intelligent, belezen. Manipulatief. Hard. De beste leugenares die de Agency zich kan wensen. Daarbij is ze thuis in het Midden-Oosten, de aangewezen mediator dus om informatie los te weken bij een Iraakse atoomgeleerde.

Al gauw blijkt er helemaal geen sprake te zijn van een kernwapenprogramma onder Saddams regime. Maar dat is niet wat de regering Bush wil horen. Daarom zet Scooter Libby, rechterhand van vice president Dick Cheney, CIA-analisten persoonlijk onder druk om de informatie aan te passen aan de strategie. Ook vervormt hij zonder scrupules de intel van Joe Wilson (Sean Penn), Plame's echtgenoot en voormalig ambassadeur te Niger. Deze had gesteld dat er - in tegenstelling tot de geruchten - nooit verrijkt uranium naar Irak gesmokkeld is. Als Wilson naar de pers stapt is Libby's wraak zoet: hij 'ontmaskert' Plame.

Waargebeurd + recentelijk + in de media breed uitgemeten. Hand held camerawerk + glurende fotografie + hartkloppende score + nog een dozijn actiethrillerkenmerken. De combinatie van deze ingrediënten doet vrezen voor een onverteerbare filmcocktail, want voorspelbaarheid ondermijnt spanning. Maar dat gold ook voor post-9/11 thriller United 93 van Paul 'The Bourne Supremacy' Greengrass. En die greep je toch behoorlijk bij de keel. Cocktail Fair Game van Doug 'The Bourne Identity' Liman bezorgt je wat koppijn, maar drinkt toch ook wel lekker weg.

Die koppijn is vooral te wijten aan de didactiek. Fair Game werpt zich op als eye opener, als ontmaskeraar van de achterkamermegalomanie van Cheney & consorten. Zo verdorven waren die mannen! Maar dat wisten we toen al. Of hadden we moeten weten. Ander probleem is Plame's persoonlijkheid. Spionnen zijn staatshuurlingen en dus immoreel. Zo ook Plame. Zonder met haar ogen te knipperen manipuleert ze haar Irakese contacten. Dus als ze na ontslag bij haar baas gaat piepen dat de CIA haar informanten niet langer steunt, komen haar tranen krokodilliaans over. Van ons geen medeleven. Daarbij is van diplomaat Wilson een bijna ongeloofwaardige activist gemaakt. Sean Penn-met-buikje, in zijn zoveelste politiek correcte rol, verliest zich echter niet in schmieren, al is het raadzaam even de andere kant op te kijken als hij de waterlanders laat lopen.

Laten we fair zijn voor deze game. De Bourne-actieregie is kruidig genoeg voor een gezonde portie paranoia. En Linman ontroert ons uiteindelijk onverwacht met huiselijke verzoening. Maar belangrijkste troef is de Australische Naomi Watts. Net bevallen van haar kind, heeft ze voor de film in bootcamp geleerd hoe je zonder gordel met een auto kan crashen, en overtuigt volkomen als spionne fatale.

Rest de vraag waarom Fair Game geen documentaire is. Ach. Als we Wilson eenmaal gerehabiliteerd een lezing voor eigen parochie zien afsteken en hij deze eindigt met een God bless America, dan weten we weer dat Amerikanen meer Oliver Stone zijn dan Michael Moore. In hun fantasie wordt De Leugen vroeg of laat als een kankergezwel blootgelegd en bestraald met De Waarheid. Dat is wat Amerika zo groots én gevaarlijk maakt: een kinderlijk vertrouwen in zichzelf.

Fair Game
De spionne en de actrice