De gewichtsloze traan

Een man en een vrouw, ex-lovers, zitten vast in een gezonken onderzeeër op de bodem van de oceaan. Slechts één duikpak-met-ingebouwde-zuurstoffles rest hen. Hoe terug te zwemmen naar het platform? Ze nemen een extreme beslissing: hij krijgt het pak, zij laat zich… verdrinken. Hun hoop is dat haar afsterfproces zodanig vertraagd wordt door de lage watertemperatuur dat reanimatie mogelijk is. Makkelijker gezegd dan gedaan. Als de duikboot volloopt raakt zij in paniek. En verdrinkt. Bijna even panisch zwemt hij met haar lichaam naar het platform. Daar blijkt haar pols nul komma nul. Hij defibrilleert haar. Geen effect. Handmatige reanimatie. Helpt ook niet. Nogmaals. Geen effect. Een laatste poging, met de moed der wanhoop en vooral der liefde…

Deze scène uit The Abyss (’89) van James Cameron staat te boek staat als een van de meest intense én romantische momenten uit de recente filmgeschiedenis. Een scène die je doet afvragen waarom er niet vaker gebruik gemaakt wordt van de simpele, maar o zo effectieve oerangsten die een mensvijandig universum als de diepzee of de ruimte oproept. Met name het aantal ruimtevaartfilms is met de hand te tellen. Science fiction zat, maar een realistische ruimtevaartfilm?

Grootste struikelblok is het overtuigend verbeelden van gewichtsloosheid. In Apollo 13 bediende men zich van een Boeing die steeds duikvluchten maakte, waardoor de acteurs aan boord steeds een minuutje gewichtsloos werden. Maar wát als je de film buiten een ruimtevoertuig wilt laten afspelen? De ironie wil dat het ruimtefilmgenre op de kaart gezet wordt door een Mexicaanse filmhuisregisseur: Oscardarling Gravity van Alfonso Cuarón is een mijplaal in digitale animatie.

De synopsis houden we zo kort mogelijk, want spoilers liggen op de loer als zwarte gaten. Nadat hun shuttle onherstelbaar beschadigd is zweven een man (George Clooney) en een vrouw (Sandra Bullock) in hun pak door de ruimte. Een naburige, verlaten raket van de concurrentie moet uitkomst bieden. Echter, slechts één van de twee ruimtepakken is voorzien van aandrijving en voldoende zuurstof. Tijd voor extreme beslissingen.

Het door Cuarón zelf geschreven Gravity kwam tot stand na een jaren durende productiehel. Eerst moest hij wachten tot James Cameron (yep, die van The Abyss) de digitale filmtrukendoos voldoende had ontwikkeld om de complexe dynamiek van gewichtsloosheid realistisch te verbeelden. Vervolgens moest Cuarón de gezichten van zijn live acterende sterren implementeren in de digitale ruimtehelmen, waarbij het invallende licht moest corresponderen met dat van de digitale omgeving (satellieten, sterren en aarde). Volgt u het nog? Cuaróns inspanningen hebben vruchten afgeworpen: Gravity is een visueel meesterwerk geworden.

Vanaf het eerste ogenblik oogt het als een giftig soort eye candy. Met name de buitenscènes zijn - mede dankzij de (nu eindelijk eens functionele) 3D en de minieme montage - adembenemend. Samen met Bullock worden we rondgeslingerd door het Grote Niets, happend naar zuurstof die bijna op is, grijpend naar grip die buiten bereik is. We knijpen ‘em tot onze bioscoopfauteuil zeikend is van het klamzweet.

Minstens zo belangrijk als deze manipulatie is de naturelle dialoog. Cuarón, bekend van charmante filmhuishit Y Tu Mamá También, heeft wijselijk geïnvesteerd in de vermenselijking van deze larger than life filmsterren/astronauten. Hij laat ruimte-ijzervreter Clooney er op los wauwelen als een kantoorklerk, terwijl girl-next-door Bullock piept als een lab rat die fobisch is voor veldwerk. Binnen een paar minuten sluiten we deze menschen in ons hart, en als er een traan uit Bullocks oog naar de camera zweeft moeten we - tussen alle paniek door – toch even slikken.

Dat Gravity ons niet de tranen-met-tuiten bezorgt die het toch veel minder subtiele The Abyss uit ons wist te trekken, is te wijten aan de spanningsopbouw. Cuarón verschiet te vroeg te veel kruit. En al worden we nog even gemindfuckt door een door Clooney eigenhandig geschreven sleutelscène, diep in ons hart verwachtten we dat de doorstane doodsangsten beloond worden met een andere wending – zo een die je tranen door de bioscoopzaal doet zweven…

Gravity
...en dan weer rustig uitademen...