Stoute seks op Brinta-niveau

Bij gebrek aan inspiratie voert de filmwereld nogal eens discussie over de 'kunststatus' van films. Een volstrekt overbodige discussie. Ga maar na: als de Amerikaanse 'kinderfilm' ET evenveel respect kan afdwingen als het loodzware Russische meesterwerk 'Solaris', valt er toch verder niets meer te lullen!? Films zijn - in tegenstelling tot bij voorbeeld literatuur - niet onderhevig aan vastliggende miereneuknormen. Voor films gelden junglewetten. Daarom is het zo'n prachtige kunstvorm.

Toch stuit je af en toe op een regisseur die overduidelijk behoefte heeft aan de kunststatus van Grote Schrijvers. Philip Kaufman is zo'n regisseur. Uit zijn literatuur-verfilmingen blijkt zo'n ongenuanceerd ontzag voor de Schone Letteren, dat je je zelfs af'vraagt waarom hij niet gewoon schrijver is geworden.

Kaufmans filmversie van 'The right stuff (een roman van de Amerikaan Tom Wolfe over de opkomst van de ruimtevaart) was visueel nog bijzonder aantrekkelijk, maar zijn interpretatie van Milan Kundera's 'The unbearable Lightness of Being' gleed uit over literaire pretenties. Pijnlijke miscasting deed de rest. Vreemd genoeg was de film wel een enorm succes, en Kaufman heeft nu meer dan ooit het literatuur-virus te pakken.

Kaufman heeft zich dit keer op de Amerikaanse schrijver Henry Miller gestort. Een voorspelbare keuze. Millers imago beantwoordt immers aan alle romantische vooroordelen die over schrijvers bestaan: hij hield van vrouwen, drank en achterbuurten. Hij was een hoerenloper en een klaploper, een workaholic en een parasiet. Een Echte Schrijver dus.

Kaufman's nieuwste film, Henry & June - gebaseerd op Millers autobiografische romans en de dagboeken van vriendin/maecenas Anaïs Nin - is dan ook een vette hagiografie geworden. De schrijver als filmidool. Het buitengewoon saaie verhaal draait om een driehoeksverhouding tussen Miller, zijn vrouw June en schrijfster Anaïs Nin in het Parijs van de vroege jaren dertig. Veel stoute seks en rode wijn dus. Daarmee is alles wel gezegd. 'Henry & June' is een bloedeloos liefdesdrama.

De personages moeten voor levensgenieters doorgaan, maar komen over als pathetische egoïsten. De dialogen moeten een literaire sfeer oproepen, maar sorteren een houterig en dus onnatuurlijk effect. De erotiek moet een bandeloze, dierlijke indruk maken, maar blijft hangen op Brinta-niveau.

De film amuseert niet, ontroert niet en shockeert niet. Kortom: 'Henry & June' boeit niet. Sterker nog, hij heeft een belerend toontje. Hij wrijft het cola-boerende disco-publiek voortdurend onder de neus hoe schoon De Letteren zijn, hoe uniek De Schrijver is en hoe diep Het Leven is. Maar het bioscooppubliek komt niet voor een lezing. Het wil gewoon een goede film zien.