Visionaire cliché’s van de laatste roker
Populair-wetenschappelijk magazine Kijk stond er bol van. Futuristische tekeningen, vervaardigd door illustratoren die zichzelf een visionaire kijk op de westerse beschaving toedichtten. Ze schiepen high-tech utopieën waarin we ons anno 2000 in vliegende auto’s zouden voortbewegen, naar Mars op vakantie zouden gaan en per monorail tussen onderzeese metropolen zouden pendelden. De toekomst zelf had echter andere ideeën over innovatie. Niet de antizwaartekracht-Kadett werd de meest ingrijpende uitvinding sinds het wiel, maar digitale informatie-overdracht. Niet voorspeld, laat staan geïllustreerd.
En al wás deze revolutie voorspeld, dan hadden de futuristen er weinig mee gekund. Internet oogt niet spectaculair. En al helemaal niet cinematografisch. Daarom probeert het science fictiongenre zich nog steeds te behelpen met het recyclen van fotogenieke ‘uitvindingen’ uit de fifties, zoals vliegende auto’s, ruimtestations en monorails. Toegegeven: die zien er dankzij de computer generated images tegenwoordig erg gelikt uit, maar dat vonden we vroeger ook van vliegende schotels die aan visgaren voor het blue screen bungelden. Niets nieuws onder de zon.
De visuele armoede van SF heeft haar wortels in een nijpend gebrek aan goede schrijvers. Legendarische mind fuckers zoals Philip K. Dick, je kunt ze op één hand tellen. Met als gevolg dat hun ideeën eindeloos gerecycled worden, soms zo onbeschaamd dat er een subgenre onstaat. Denk aan het gevangenis-in-de-ruimte concept. En denk niet verder, want Lockout van first timers James Mather en Stephen St. Leger speelt zich bijna geheel af in een futuristische bak. Pulp? De opmerkelijke combinatie van producent/actiespecialist Luc Besson en topacteur Guy Pearce maakt nieuwsgierig. Misschien is de toekomst minder voorspelbaar dan we denken.
We schrijven 2079. CIA-veldman Snow (Guy Pearce) wordt ten onrechte beschuldigd van moord en wacht straf in een ruimte-gevangenis. Deze penitentiaire inrichting is controversieel omdat de gevangenen niet alleen opgesloten worden maar ook diepgevroren. Een goedkope en veilige oplossing, zij het niet bijster gezond voor de veroordeelden. Dat laatste vindt ook de dochter van de president, die onderzoek doet naar schending van mensenrechten. Als zij ter plekke gevangenen inspecteert breekt er een opstand uit, geleid door een bloeddorstige Schot en diens geschifte broer. Snow moet haar redden. Met gezonde tegenzin.
Kabenggg! Vroááám! Als we Lockout mogen geloven doen we in 2079 niet meer aan verhaalopbouw of fatsoenlijke introductie van personages. De film is nog niet begonnen of de klappen vliegen ons om de oren, afgewisseld met flash-backs van een halsbrekende achtervolging per futuristische motorfiets. De beeldenstorm moet ons vol adrenaline pompen, maar doet helemaal niets omdat we nog niet weten wie wat waarom waar doet. Alsof je middenin een game valt.
Misschien waren we graag in die verwarring gebleven. Want deze als SF verklede kiloknaller is weliswaar briljant gefotografeerd (zoals we van Besson mogen verwachten), het niveau is dat van een jongensboek (wat we ook van Besson kunnen verwachten). Een aaneenschakeling van cliché’s, die we Besson nog wel hadden vergeven als hij geïnvesteerd had in een filmster. Dat is Guy Pearce niet. Met wapenfeiten als Animal Kingdom, The Hurt Locker, Memento en L.A. Confidential mag hij zich een uistekend acteur noemen, en voor Lockout heeft ie ook nog even aan flab buster gehangen, maar Pearce mist de uitstraling van een eendimensionale held als Stallone of Willis. Erger nog, met zijn laconiek bedoelde maar beroerd verwoorde cynisme lijkt hij een aftreksel van de laatste in Die Hard. (Gemenerik: “What happened in that hotel room?” Snow: “Oh, it was coupon night and I was trampolining your wife.”)
Wat ons rest is een kijkje in de nabije toekomst. Die lijkt verdacht veel op 2012. Over 67 jaar schieten we nog steeds met kogels, zijn Schotten nog steeds ongeschoren tuig en roken CIA-agenten nog steeds sigaretten. Ideeënarmoede of juist een nuchtere visie? Oplettende kijkertjes weten het antwoord, want in één van de scènes zien we een flits van de toekomst zoals alleen een visionair die kan bedenken: een… DI-GI-TA-LE KRANT! Zelden was het Straks zo ontzettend Nu.
In space no one can hear you smoke
