Voorlichtingsfilm van anonieme veteraan

‘12 Angry Men’. ‘Fail-Safe’. ‘Prince of the City’. Weinig mensen zullen bij deze titels een belletje horen rinkelen. Toch zijn het indringende, intense films die vier vette sterren in de film-encyclopedie verdienen. Ze zijn geregisseerd door de al even anonieme Sidney Lumet ('24), een all-round regisseur die uitblinkt in acteursregie.

Acteurs worden sterren in zijn handen. Al Pacino spetterde van het doek in ‘Dog Day Afternoon’, Connery doorbrak zijn Bond-imago in ‘The Hill’, en zelfs de beperkte Nick Nolte werd een intrigerend politiebeest in ‘Q&A’.

Des te opvallender dat Lumet altijd in de schaduw is gebleven van tijdgenoten. Nooit een Oscar gewonnen, kan tegenwoordig nauwelijks meer een film van de grond krijgen. Hoofdoorzaak is gebrek aan persoonlijke stijl. Lumet is zo all-round dat je niet kunt spreken van een 'typische Lumet film'. Zijn laatste (door hemzelf geschreven) film ‘Night Falls on Manhattan’ gaat bovendien ten onder aan miscasting en déjà vu's.

Openbaar aanklager Sean Casey (Andy Garcia) is een geluksvogel. Nou ja, geluksvogel. Zijn vader, een veteraan cop (Ian Holm), is tijdens een arrestatie neergeschoten door een drugslord en nu mag Sean de dealer aanpakken in de rechtzaak. De media hangen aan zijn lippen als Sean de misdadiger voor drie maal 25 jaar de bak instuurt.

Seans carrière gaat als een raket, maar er is een probleem: volgens de advokaat (Richard Dreyfuss) van de dealer was de arrestatie onderdeel van een poging tot liquidatie. De drugslord had de politie maandenlang betaald voor rust, en nu wilde de politie van hem af. De vraag is in hoeverre Seans vader 'dirty' is, en in hoeverre Sean bereid is zijn ethiek voor vader aan te passen.

Je kunt dan misschien niet spreken van een typische Lumet-film, wel van een typisch Lumet-thema: corruptie. Lumet heeft het in zijn beste films volledig uitgediept. Probleem is dat anno 1997 niemand nog geshockeerd raakt door corruptie. We gaan er vanuit dat de politiek en het politieapparaat van smeergelden, intimidaties en liquidaties aan elkaar hangen, dus als er in Night een politieman een informant met een heroïne uitbetaalt, halen we onze schouders op. Lumet wordt er nog steeds kwaad om, maar is niet in staat om deze woede via Garcia overtuigend te maken.

Garcia mist het charisma om deze film te dragen, zijn acteerscala rijkt niet verder dan jongensachtige flirtblikken en woede-uitbarstingen. Bovendien wordt hij weggespeeld door Shakespeare-acteur Ian Holm, de altijd dynamische Richard Dreyfuss, en nieuwkomer Colm Feore als de drugslord.

Geen duidelijke ster dus, maar ook geen duidelijke spanning of climax. Lumet heeft zich verdronken in zijn thema. Tot en met de belachelijke epiloog, waarin Garcia een groep beginnende openbare aanklagers een lesje moraal geeft. Sidney Lumets 40ste productie is een voorlichtingsfilm over juridische ethiek geworden.