De huurmoordenaar als Mensch

Wie bekend is met het oeuvre van fotograaf Anton Corbijn zal zich wel eens afgevraagd hebben waarom de man toch zo beroemd is geworden. Zeker, zijn portretten zijn fraai, maar hebben werkelijk allemaal dezelfde I'm-a-star-who's-been-through-it-all uitstraling. Hoe heeft hij dit cliché weten op te waarderen tot een wereldmerk? Briljante marketing? Of zijn de foto's vooral beroemd omdat er beroemdheden op staan? Kip en ei.

Misschien is Corbijns geheim niet zozeer zijn werk als wel zijn persoon. In interviews komt hij over als een man met star quality: ontspannen, sympathiek, nadenkend en quasi bescheiden op een zelfgenoegzame manier; hij is het 'ik mag er zijn' archetype waar sterren zich zo graag aan spiegelen. Niet voor niets is Corbijn juist best buddies met de poseurs van de high brow popcultuur, Tom Waits, Nick Cave en Bono.

Omdat Corbijn zo goed ligt bij de incrowd en de stap van foto naar film klein lijkt, is het begrijpelijk dat filmproducenten zich wijs laten maken dat Corbijn 'the eye' heeft om te regisseren. En eerlijk is eerlijk, Control, over het leven van Joy Divisions Ian Curtis, was dan misschien een cultureel overcorrecte stap als debuut, Corbijns statische stijl sloot naadloos aan op het verstikkende onderwerp. Maar nu is de stardust hem naar het hoofd gestegen. Hij heeft George Clooney verleid voor de hoofdrol in filosofische thriller The American.

Die Amerikaan is Edward (Clooney). Ed is een huurmoordenaar, maar na een laatste debacle waarbij hij een vriendin moest vermoorden wil hij zijn telescoopgeweer aan de wilgen hangen. Nog één job in een Italiaans dorpje en dan rentenieren. Vreemd genoeg is die job geen hit. Hij moet een geweer bouwen voor een collega. Tussen het klussen door sluit hij vriendschap met een priester en wordt hij verliefd op een hoertje. Maar werk en plezier zijn lastig te combineren in zijn metier. En kan hij zijn lief wel vertrouwen?

Het is niet uitzonderlijk dat een Amerikaans filmgenre door een Europese artfilmer misbruikt wordt om diens kunst de nodige body te geven. Collega-U2-hangaround Wim Wenders heeft hier ook een handje van, denk aan Der Amerikanische Freund. Maar hoe artifarterig de Duitse cineast ook mag zijn, Wenders kan wel een verhaal vertellen. En Corbijns probleem is dat hij helemaal geen verhaal wíl vertellen. Hij wil de diepte in, met een traktaat over existentiële eenzaamheid.

Die eenzaamheid probeert Corbijn te verbeelden met een batterij aan loze en daardoor pretentieuze shots: Ed lopend door de lege straatjes, Ed rijdend in zijn lege auto, Ed liggend op zijn lege bed. Om dit leed lekker te maken is Corbijns killer geen ordinaire huurling, maar een gentleman die worstelt met schuldgevoelens, liefde en doodsangst. Eigenlijk is Ed vooral een mensch, juist omdat hij zo dicht bij de dood staat.

Zijn deze zenmomenten al tenenkrommend, Corbijn spekt de kitsch nog eens met plaatjes uit National Geographic, zoals melancholiek verlichte steegjes, desolate landschappen en mystieke mistflarden. En dan hebben we het nog niet eens over de vrouwen-die-er-allemaal-uitzien-als-fotomodellen, de protodialogen of de sentimentele nep-Satie. En wat dacht u van een knipoog naar Once upon a Time in the West, waarbij een barman verduidelijkt: "Sergio Leone... italiano." Maar echt een hoonbulder veroorzaakt Corbijns filmpoëzie als huurmoordenaar Ed een vlinder koestert die neergestreken is op zijn liefje en dan opmerkt: "Be careful... It's endangered."

Toch zou je een thriller dit allemaal vergeven als je met voldoende suspense verwend wordt. Helaas is The American ook niet spannend. Daarvoor mist Corbijn simpelweg het vakmanschap. Evenals killer Ed. Eds professionalisme moet blijken uit grimmig door een zonnebril staren, staccato telefoneren en hobbyen met een zelfgedraaid geweer. Maar zou een ervaren huurmoordenaar aanpappen met de plaatselijke priester/roddelaar, verkering krijgen met een hoertje ("Don't act; I want you to be exactly who you are...") en aan een collega huurmoordenaar uitleggen dat een geweer niet uitgebalanceerd hoeft te zijn als je het ergens op steunt? Een damesromannetje is overtuigender.

George Clooney stemde in met de rol omdat hij de door een aardbeving geteisterde locatie wilde steunen. Maar aangezien George niets gedaan heeft aan de promotie van de film moet gevreesd worden dat hij en Anton Corbijn geen best buddies zijn geworden.

The American
Existentialisch moorden