Saaie complicaties in de Mexicaanse woestijnzon

In het regisseursvak zou men ruwweg (en volstrekt arbitrair) twee extremen kunnen onderscheiden: auteurs en huurlingen. Deze uitersten doen niet zozeer in vaktechnisch opzicht aan elkaar onder, maar wel qua karakter.

Auteurs, zoals Woody Allen of Jim Jarmusch starten hun film-project zelf, schrijven (mee aan) het scenario en oefenen een belangrijke invloed uit op de montage. Ze drukken hun eigen stempel op de film. Huurlingen daarentegen, hebben geen uitgesproken regie-persoonlijkheid, en worden juist ingehuurd omdat de geldschieters persoonlijke, en dus risicovolle wendingen binnen het project willen vermijden.

Regisseur Roger Donaldson zou je als een huurling kunnen beschouwen. Zijn films zijn degelijk, maar onpersoonlijk en daardoor soms wat grijs. Denk aan 'The Bounty' met Anthony Hopkins of 'No Way Out' met Kevin Kostner. Enige uitzondering is zijn rare komedie 'Cadillac Man', maar deze wordt toch voornamelijk gedragen door het talent van Robin Williams.

Hiermee komen we op de noodzakelijkheid van twee factoren waar huurlingen op moeten kunnen rekenen willen ze hun grijsheid afdoende compenseren: goede acteurs en een verdomd goed script. Donaldsons nieuwste film 'White Sands' kan daar echter niet op bogen.

Maar eerst het verhaaltje. Setting: Nieuw Mexico. Hulp-sherrif Ray Dolezal (Willem Dafoe) vindt in de woestijn een lijk met een koffertje vol dollars. Hij gaat - zonder de FBI in te lichten - op eigen houtje op speurtocht, en neemt en passant de identiteit van de dooie aan. Hij komt zodoende in contact met wapenhandelaar Gorman Lennox (Mickey Rourke) en femme fatale Lane Bodine (Mary Elisabeth Mastrantonio) met wie het lijk een deal gesloten schijnt te hebben. Al snel blijkt ook de FBI een ongewassen vinger in de pap te hebben, en wordt Ray een speelbal van duistere machten. Jawel.

'White Sands' is zo'n thriller die zijn gebrek aan spanning probeert te camoufleren met onoverzichtelijke en veel te ingewikkelde intriges. Plots-met-plots waar je koppijn van krijgt. Deze quasi vernuftige structuur kan misschien een aardig rookgordijn optrekken, maar als je geen fut hebt voor nutteloze bèta-mindfuckers, geef je al snel toe aan het laat-maar-waaien-gevoel, en ga je uitgebreid in je neus pulken.

Ook een aantal details stoort. Zo vond men het nodig om Dafoe's gedachten met een voice-over uit te spreken, op een moment dat zelfs de grootste lombroso die gedachten kan raden. Verder zal de oplettende kijker zich ergeren aan de onwaarschijnlijke frisheid waarmee Dafoe, nadat hij zonder vervoer en zonder water midden in een kokende woestijn is gedropt, in no time weer in de stad terugkeert. Tot twee keer toe. Nee, het scenario van 'White Sands' is veel te wankel. Extra pijnlijk als je weet dat schrijver Daniel Pyne ook verantwoordelijk was voor de indrukwekkende thriller 'Pacific Heights'. Onbegrijpelijk.

Wat de acteerprestaties betreft: die zijn ook niet om over naar huis te schrijven. Dafoe geeft met zijn open, naïeve houding (waar geen diepere gronden achter blijken te liggen) een bijzonder slappe vertolking weg, en voor Mary Elisabeth Mastrantonio geldt hetzelfde. Ze moet de geslepen, zij het integere thrill-bitch uithangen, maar komt over als een inhoudsloos opvulsel. Jammer, want in 'The Abyss' bewees ze heel wat meer in haar mars te hebben.

Alleen Rourke dwingt respect af. Met dezelfde kracht als waarmee hij 'Desperate Hours' van Cimino venijn gaf, zet hij ook nu weer een stijlvolle, fascinerende psychopaat neer. Misschien maakt deze glossy pulp-bokser, die tegenwoordig bij gebrek aan succes geld moet maken met rotzooi als 'Harley Davidson and the Marlboro Man', hiermee een verdiende come-back. Let verder op de zalige bijrol van veteraan M. Emmet Walsh als de plaatselijke patholoog anatoom, wiens cynische one liners en gewroet in lijken een hoop goed maken.

Al met al kun je het beste wachten tot 'White Sands' op de televisie komt. Jammer van al die mooie nutteloze woestijn-panorama's, maar je kunt thuis in ieder geval tijdens de saaie passages een afwasje doen of het douchegordijn schoonmaken. Hou wel in de peiling wanneer de film af dreigt te lopen, want de confrontatie tussen Dafoe en Rourke in de climax getuigt zowaar van echte klasse.